Na današnji dan, 28. februar

Na današnji dan, 28. februar

– Španski osvajač Ernan Kortes (Hernan Cortez) pogubio je poslednjeg astečkog cara Kuautemoka (Cuauhtemoc).

1825 – Rusija i Velika Britanija potpisale su ugovor kojim je odredjena granica Aljaske i Kanade, teritorija koje su tada bile u posedu Rusa, odnosno Britanaca.

1832 – U Beogradu je osnovana Narodna biblioteka Srbije kao sastavni deo Državne štamparije. Biblioteka je potom bila pod Ministarstvom prosvete, a od 1871. je samostalna ustanova. Odluku o osnivanju doneo je knez Miloš Obrenović.

1844 – Tokom prikazivanja nove fregate „Prinston“, koje je na reci Potomak priredila američka mornarica, na brodu je eksplodirao jedan od topova, usmrtivši državnog sekretara, ministra mornarice i još nekoliko funkcionera vlade SAD.

1862 – U Srbiji je donet prvi zakon o advokaturi.

1869 – Umro je francuski pisac i diplomata Alfons de Lamartin (Alphonse, Lamartine), jedan od najvećih liričara romantizma. Slavu mu je donela već prva knjiga „Pesničke meditacije“ (1820), a potom i njegova najznačajnija zbirka „Pesničke i religiozne harmonije“ sa čuvenom „Himnom noći“ koju je preveo Njegoš. U proznom delu „Put na istok“ sa simpatijama je opisao Srbiju i njenu borbu za slobodu.

1916 – Završeno je prebacivanje glavnine srpske vojske od oko 140.000 vojnika iz okupirane Srbije u Prvom svetskom ratu na ostrvo Krf. Oporavljena u narednim mesecima, reorganizovana i naoružana srpska vojska se u leto iste godine vratila u borbu na Solunskom frontu. Tokom povlačenja preko Albanije od decembra 1915. više od 200.000 vojnika i civila umrlo je od gladi, iscrpljenosti i zime.

1922 – Velika Britanija je formalno proglasila nezavisnost Egipta, ali je zadržala kontrolu nad Sueckim kanalom i poslovima odbrane zemlje.

1931 – Član Donjeg doma britanskog parlamenta Osvlad Mozli (Oswald Mosley) osnovao je „Novu partiju“, koja je godinu dana kasnije postala Britanska unija fašista.

1933 – Hitler je, dan nakon paljenja Rajhstaga, ubedio predsednika Nemačke Paula fon Hindenburga da potpiše Zakon o odbrani naroda i države kojim su ukinute lične slobode, sloboda govora i štampe i pravo na okupljanje. U nekoliko narednih dana uhapšeno je više od četiri hiljade komunista.

1941 – U egzilu je umro bivši španski kralj Alfonso XIII. Odbivši da abdicira 1931, kada su na izborima u Španiji pobedili republikanci, kralj je bio prisiljen da napusti zemlju.

1948 – Poslednje britanske vojne jedinice napustile su Indiju. Laburistička vlada ukinula je 1947. britansku vladavinu nad Indijom.

1953 – U Ankari su Jugoslavija, Grčka i Turska potpisale sporazum o političkoj, privrednoj i vojnoj saradnji, poznat kao Balkanski savez.

1974 – SAD i Egipat su posle sedam godina prekida obnovili diplomatske odnose.

1975 – U najtežoj podzemnoj železničkoj nesreći u Velikoj Britaniji, 42 putnika su poginula kad je voz u punoj brzini udario u ogradu u stanici „Murgejt“ londonskog metroa.

1986 – U centru Stokholma ubijen je švedski premije i lider Socijaldemokratske stranke Ulof Palme (Olof). Jedan od najpopularnijih evropskih političara u to vreme, ubijen je na ulici dok se sa suprugom vraćao kući iz bioskopa.

1991 – Završen je Zalivski rat koji su 42 dana vodile SAD i saveznici protiv Iraka. Iračke snage prisiljene su da napuste Kuvajt koji su okupirale 1. avgusta 1990.

1991 – Srpsko nacionalno veće i Izvršno veće SAO Krajine donelo je odluku da se SAO Krajina razdružuje od Republike Hrvatske i ostaje u Jugoslaviji.

1993 – Američki vojni transporteri izbacili su iznad istočne Bosne prve tovare humanitarne pomoći u hrani i lekovima, čime je počela „Operacija padobran“ u ratom zahvaćenoj Bosni i Hercegovini.

1994 – U zoni „zabranjenog leta“ iznad Bosne i Hercegovine zapadno od Banjaluke dva američka aviona F-16 srušili su četiri srpska aviona tipa „Galeb“.

1997 – U Iranu je zemljotres razorio više od 20 sela, a poginulo je oko 1.000 ljudi.

1998 – Nakon ubistva četiri srpska policajca kod Glogovca i Srbice, na području Drenice na Kosovu počeli su sukobi srpskih snaga bezbednosti i kosovskih Albanaca, pripadnika nelegalne Oslobodilačke vojske Kosova.

2004 – Afrički lideri su se na samitu dogovorili da oforme Afričke multinacionalne snage, koje bi bile sposobne da intervenišu širom Afrike, u cilju okončanja gradjanskih ratova i sprečavanju genocida.

2008 – Ministarstvo pravde Srbije uputilo je Ruskoj federaciji zahtev za ekstradiciju Marka Miloševića i Mirjane Marković, sina i supruge Slobodana Miloševića. Protiv njih je u Srbiji pokrenuto više istraga, uključujući i optužbu za krijumčarenje duvana.

2009 – Norveški arhitekta Svere Fen, poznat po spajanju modernih oblika i skandinavske tradicije, umro je u 85. godini. Za svoj rad 1997. dobio nagradu Pricker, jedno od najznačajnijih priznanja u oblasti arhitekture.

2011. – Umrla je francuska glumica Ani Žirardo koja se proslavila ulogama u filmovima slavnih reditelja poput Lukina Viskontija (Roko i njegova braća) Kloda Leluša, Marka Fererija i Andrea Kajata. Dobitnica je nekoliko francuskih filmskih priznanja medju kojima su i tri Cezara.

2011 – Američka glumica Džejn Rasel, seks simbol sredinom prošlog veka, umrla je u 90. godini. Zapažene uloge ostvarila je u vesternu „Odmetnik“ i kultnom filmu Hauarda Hoksa „Muškarci više vole plavuše“.

2012 – Novi protokol o Konvenciji o pravima dece potpisalo 20 zemalja, medju kojima i Srbija. Dokument jača protokole o zaštiti dece, o zabrani prodaje i prostituciji dece, dečje pornografije, kao i uključivanja dece u oružane konflikte.

2016 – U dve eksplozije koje su izazvali bombaši samoubice na pijaci u Bagdadu (Irak) poginule su 33 osobe.

2021 – Slika „U susret sa zadovoljstvom“ belgijskog slikara nadrealizma Renea Magrita, prodata je na aukciji u Londonu za 22,4 miliona evra.

2023 – U sudaru putničkog i teretnog voza u Tempiju, Grčka, poginulo je 57 osoba.

B92

CATEGORIES
Share This