Komunisti i „Kosovsko pitanje“

Prije neki dan smo, u toku zasjedanja Skupštine Srbije, bili svjedoci posljednjeg čina komunističkog odnosa prema pitanju Kosova i Metohije kroz istoriju. Krug se zatvorio, stogodišnje onanisanje Komunističke partije i njenih derivata nad srpskim pitanjem svih pitanja, dobilo je konačni epilog, u liku i (ne)djelu široj javnosti relativno nepoznatog, ali provjerenog kadra socijalista, Zvonimira Stevića!

Još jednom se pokazalo da su Kosovo i Metohija i socijalizam u srpskom poimanju i definiciji istog – antagonizmi, nepomirljive krajnosti koja jedna drugu nište i isključuju.

Dva su ključna istorijska događaja uticala na rad i neposredno djelovanje  komunističke partije tokom prethodnog vijeka, a koje se reflektovalo na naše društvo.

Odluke donesene na Drezdenskom kongresu 1928. i zasijedanje AVNOJ-a u Jajcu, 1943. godine, trajno će uticati i na srpski društveno – državni, ali i ideološko – politički razvoj.

Dakle, od ovih događaja rođene su generacije i generacije Srba, prošlo je potrebno vrijeme da se sa jedne objektivne vremenske distance, kao društvo sa punim konsenzusom odredimo prema ovim kompleksnim temama, što u biti pretpostavlja da bismo trebali kao narod izgraditi stav u odnosu na društveno – političke procese artikulisane odlukama iz Drezdena i Jajca.

Ipak, osjećaja sam da bi se dobar dio pripadnika našeg naroda na pomen Drezdena zapitao gdje se nalazi, pa samim tim iluzorno je nadati se da znanja o Kongresu iz davne 1928. godine mogu biti predmet razmišljanja i rasprava, iako odluke donesene tada i danas direktno utiču na sveukupni ambijent u srpskom društvu.

Drugi, pak, događaj iz Jajca 1943. godine, nešto je svježiji u narodnom sjećanju, ali samo po formi. Suština se gubila tokom decenija organizovanih i sinhronizovanih ataka na kulturu  pamćenja, s obzirom da se kroz obrazovni i kulturni sistem vršila metodična ideološka indoktrinacija u smislu anesteziranja bilo kakvog pozitivnog razmišljanja o periodu i uređenju prije Drugog svjetskog rata. Čak i sama pomisao o preispitivanju tekovina revolucije, nailazila bi na izopštavanje iz društva. To su najbolje osjetili disidenti različitih ideoloških uvjerenja.

Elem, podsjećanja radi ono o čemu se teoretisalo u Drezdenu, svoju praksu dobilo je u Jajcu i u godinama koje su uslijedile.

U Drezdenu je potvrđena odluka da KPJ istrajno radi na otcjepljenju i emancipovanju ,,ugnjetenih naroda“ od ,,velikosrpske buržoazije“, tako što bi se veliki dijelovi teritorija na kojima je srpski narod predstavljao relativnu ili apsolutnu većinu našao izvan matične države. Tu su u teoretskom smislu postavljeni osnovi za teritorijalno, etničko, kulturno i duhovno parčanje srpskog prostora i etniciteta. Takođe, ljevica kod Srba je u nacionalnom smislu problematična jer je nekritički usvojila pogled austro – marksista na srpsku nacionalnu egzistenciju. U praksi je to značilo da su austro – marksisti stvorili matricu o srpskom narodu kao agresivnom, militaristički nastrojenom, de fakto ga proglasivši glavnim generatorom kriza na Balkanu, samim tim opasnim po okruženje. Naravno da je to Austrija radila iz propagandističkih pobuda, ne bi li osujetila Srbiju da postane stožer potencijalnog ujedinjenja Južnih Slovena, i to je gledajući iz njene perspektive logično, ali nije logično da pripadnici srpskog naroda protiv kojih su aktivnosti direktno uperene, uvijene pod plašt pravde i jednakosti, potpadnu pod njihov uticaj, a kod srpskih socijalista se upravo to desilo.

Ono za šta su stvorene pretpostavke u Drezdenu, svoju manifestaciju je dobilo nakon Drugog svjetskog rata i konačnog instaliranja KPJ, te stvaranja Socijalističke Jugoslavije.

Stvorene su makedonska, crnogorska, nešto kasnije i muslimanska nacija, teritorije sa većinskim srpskim stanovništvom ostajale su izvan Republike Srbije, a ona sama parcelisana na pokrajine. Ignorisan je genocid počinjen u NDH, podrazumjeva se, veliki broj zločinaca je amnestiran, time što im je omogućen prelazak u partizane pri kraju rata. Tako imamo strašnu i nadrealnu scenu da su po Beogradu 1944/1945, ubijali Srbe isti oni koji su to činili u NDH od 1941 do 1944.

Sa druge strane opstruisan je povratak srpskih izbjeglica na Kosovo i Metohiju, a Albancima stavljano u izgled da će se u doglednoj budućnosti stvoriti uslovi za ujedinjenje Kosova i Albanije.

Da bi se stvorio privid bratstva i jedinstva, a dželat izjednačio sa žrtvom novostvorena država je agresivno propagirala priču o izjednačavanju ustaša i četnika, predstavljajući prvi gerilski pokret protiv nacizma u porobljenoj Evropi kao svojevrsni pandan ustaškim manijakalnim i divljačkim hordama odgovornim za smrt stotina hiljada Srba, Jevreja i Roma. Kombinacijom istorijskog i etničkog prava, svaki put na štetu srpskog naroda, u Jajcu su stvorene takozvane avnojevske granice, te je time srpskoj nacionalnoj ideji izrečena konačna presuda.

Ovo su ključni događaji, čiju anomaličnost, te katastrofalne posljedice društvo još nije prepoznalo. I dan danas se sa ,,intelektualno referentnih“ adresa širom srpskog korpusa, pretežno lijeve ideološke matrice, mogu čuti kritike upućene srpskom nacionalizmu, kao ključnom problemu i izazivaču svih sukoba, pa tako i posljednjeg rata devedesetih godina.

Slušajući ih, neobavješten čovjek bi rekao da su SFR Jugoslavijom vladali nacionalisti, a ne komunisti. Istina je da su oni i prije i u toku i nakon rata imali dominantnu ulogu u političkim, vojnim, diplomatskim, obavještajnim i ostalim strukturama i da svoju odgovornost pred sudom istorije ne mogu izbjeći, iako se nastoje koristiti svim mogućim, prihvatljivim i neprihvatljivim, realnim i nerealnim konstrukcijama, u nastojanjima da i sadašnje i buduće generacije dovedu u zabludu, te da sa sebe, ali i čitavog ideološkog diskursa skinu teret odgovornosti za stanje u kome se nalazimo zahvaljujući promašajima ili bolje reći svjesnoj namjeri uništavanja narodnog potencijala.

Sistem uspostavljen tada donio nam je nesagledive posljedice koje osjećamo i danas. Pogledamo li oko sebe, vidjećemo personalizaciju države, izvršne i zakonodavne organe vlasti pod kontrolom jednog ili male grupe ljudi, profesionalni ili politički uspon ne može se zamisliti bez stranačke knjižice, negativna selekcija u smislu odabira kadrova prema lojalnosti i podobnosti, a ne sposobnosti dobila je razmjere epidemije, ponavljaju se floskule o patriotama i izdajnicima, sa razlikom što su sada bivše apologete internacionalističkog kursa preuzele nacionalistički narativ i nametnuli se kao ekskluzivni zaštitnici srpstva.

Uzevši u obzir navedeno, ponašanje poslanika Socijalističke partije u Skupštini Srbije za vrijeme rasprave o statusu Kosova i Metohije, samo je plastični prikaz odnosa svih vlasti nakon 1945. godine, kada je u pitanju južna srpska pokrajina.

ISTOK/Milan Savić