Ministarstvo za državnu bezbjednost DDR ili Štazi bila je glavna tajna obavještajna služba Njemačke Demokratske Republike (DDR) i ujedno organizacija za progon političkih “prestupnika”.
Štazi je bilo oruđe kojim je vladajuća istočnonjemačka partija SED nadzirala, kontrolisala i vladala narodom. Ova organizacija se služila obavještajnim metodama, metodama nasilnog i psihološkog zastrašivanja, terorom i sličnim metodama u borbi protiv „neprijateljskih ličnosti“ (opozicije i kritičara režima).
Zloglasna tajna policija je osnovana na današnji dan, 8. februara 1950. godine, sa operacionim centrom u Istočnom Berlinu, gdje se nalazio njen veliki kompleks u Lihtenbergu i drugi manji raspoređeni po ostalim dijelovima grada. Važila je za jednu od najefikasnijih i najrepresivnijih službi takve vrste na svijetu.
Štazi je zapravo nadimak za agente ministarstva. Tajni policajci su bili poznati po svom preciznom nadzoru običnih građana, od kojih su mnogi bili prinuđeni da špijuniraju jedni druge.
Štazi je imala bezbroj saradnika, “neformalnih informanata”, doušnika. Broj doušnika mogao je biti oko 500.000, a ako s uračunaju i povremeni doušnici, čak do dva miliona. Činilo se da ima dosije o baš svakom građaninu i da baš svakoga prisluškuje – kako bi se spriječilo da se još jednom desi 1953, kada su se radnici pobunili protiv vlasti u toj sovjetskoj zoni okupirane Njemačke.
I sam Štazi je stvarao mit o svojoj moći i strahu koji izaziva. Jer strah je gotovo jednako snažan kao i da stvarno imate agenta Štazija za petama.
Prema nekim navodima, između 1949. i pada komunističke diktature u DDR-u 1989, oko 300.000 ljudi je iz političkih razloga završilo iza rešetaka, u zatvoru zloglasne tajne policije Štazi u berlinskoj četvrti Hoenšenhauzen. Među žrtvama je bilo mnogo mladih, smještanih u takozvane „omladinske radionice“ – u stvari ustanove gdje su mučenje i maltretiranje bili dio svakodnevice.
Tajna služba je rasformirana 1989. godine.
Mnoge žrtve nikada nisu dobile odštetu, jer nisu mogle da daju čvrst dokaz o pretrpljenoj nepravdi ili zato što su od njih tražena vještačenja za koja su oni smatrali da su dodatno poniženje. Neki su često zbog sramote ćutali decenijama.
Putin
Identifikaciona kartica Vladimira Putina iz vremena dok je bio sovjetski špijun u nekadašnjoj Istočnoj Njemačkoj pronađena je 2018. u Drezdenu, u arhivu Štazija.
Njegova pristupnica pronađena je u sklopu istraživanja o tijesnoj saradnji KGB-a i Štazija.
Vladimir Putin je u to vrijeme bio major KGB-a. Štazi karticu je dobio 1985. godine, kada je dobio i pristup toj službi. Moguće je da Putin nikada nije aktivno radio za Štazi.
Putin je poslat u DDR kada je imao 33 godine. Radio je za KGB u Drezdenu sve do decembra 1989, kada je pao komunističi režim Istočne Njemačke, nakon masovnih prodemokratskih demonstracija.
Ostali događaji na današnji dan
1587. – Nakon 19 godina zatočeništva pogubljena škotska kraljica Meri Stjuart, zbog učestvovanja u zavjeri za rušenje s trona engleske kraljice Elizabete Prve;
1828. – Rođen Žil Vern, francuski književnik, slavan po djelima “Put oko svijeta za 80 dana”, “20,000 milja pod morem”, “Put u središte Zemlje” i “Put na Mjesec”;
1915. – U Los Anđelesu premijerno prikazano “Rođenje jedne nacije”, jedan od najvažnijih, ali i najkontroverznijih ostvarenja u istoriji filma;
1931. – Rođen Džejms Din, američki glumac, koji će ostati upamćen po jednoj od najkraćih i najspektakularnijih filmskih karijera u istoriji Holivuda;
1957. – Umro Džon fon Nojman, mađarski matematičar, fizičar i izumitelj. On je osoba koja je dala osnovne principe arhitekture današnjih računara;
1960. – Započeta je izgradnja Holivudske staze slavnih. Odabrano je 1.550 imena iz zabavne industrije, a prvih osam zvijezda dobili su ljudi čija su imena nasumice izvučena iz šešira. Zvijezde se dodjeljuju iz pet područja zabavne industrije: filma, televizije, muzike, pozorišta i radija.
1984. – U Sarajevu otvorene XIV Zimske olimpijske igre. Na stadionu “Koševo”, tom prilikom, prisustvovalo je 50.000 gledalaca;
2009. – U mađarskom gradu Balatonfured huligani su ubili rumunskog rukometnog reprezentativca Marijana Kozmu, a teško ranili hrvatskog reprezentativca Ivana Pešića i srpskog reprezentativca Žarka Šešuma.
Srpskainfo
