Američka večernja televizijska sapunica je originalno počela da se emituje na programu ABC na današnji dan, 12. januara 1981, i trajala je do 11. maja 1989.
Radnja serije, sa svojih 220 epizoda, pratila je život Karingtonovih, bogate porodice naftnih tajkuna koji su živjeli u Denveru. Serija je imala ogromnu gledanost, kako u SAD, tako i u ostatku svijeta, postavši jednim od simbola popularna kulture 1980-ih.
Od sredine 1984. ju je, s nekoliko prekida, na programu JRT emitovala RTV Beograd. Sapunica je i u bivšoj Jugoslaviji stekla enormnu popularnost, postavši fenomen s velikim uticajem na tadašnju popularnu kulturu. Ponedjeljkom naveče, kada bi se serija emitovala, ulice bi opustile, a u nekim slučajevima su čak i pozorišne kuće bile prisiljene da mijenjaju program upravo zbog “Dinastije”.
Nominalni protagonista serije je bio Blejk Karington (Džon Forsajt), naftni tajkun i vlasnik kompanije “Denver Karington”, koji je živio na ogromnom imanju sa 48 soba van Denvera. Uz njega su najvažniji protagonisti bili Blejkova supruga Kristl (Linda Evans) i bivša supruga Aleksis (Džoan Kolins). Osim Karingtonove porodice, protagonisti su bili i suparnički Kolbijevi, čiji je život od 1985. do 1987. godine pratila kratkotrajna spin off serija “The Colbys”. Dvije godine nakon prestanka snimanja serije neki od njenih likova su se ponovno pojavili kako bi nedovršenim zapletima dali finale u mini-seriji “Dynasty: The Reunion”.
Tvorci likova i radnje su bili Ričard i Ester Šapiro, bračni par holivudskih scenarista, koji je iza sebe imao prilično iskustva sa scenarijima za B-filmove i sapunice, ali su bili gotovo nepoznati u Holivudu početkom 1980-ih. Njihovu ideju za seriju za denverskim naftnim tajkunima je prihvatio Aron Speling, televizijski producent koji je zahvaljujući nizu hit-serija 1970-ih već bio holivudska legenda. Podsticaj za stvaranje serije je dao i uspjeh “Dalasa”, koji je imao sličnu premisu, ali i predstavljao prvu uspješnu primjenu novog televizijskog formata – večernje sapunice, odnosno kombinaciju visokobudžetne dramske serije koja se emituje jednom sedmično naveče, ali sa sadržajima do tada karakterističnim za sapunice.
Pilot-epizoda serije, odnosno trosatni TV-film pod naslovom “Nafta” je snimljen 1980. godine, ali je njegovo emitovanje, koje je trebalo započeti u jesen iste godine, odgođeno zbog štrajka scenarističkog sindikata WGA. Serija je emitovanje počela tek u januaru 1981. godine, a prva sezona je imala samo 15 epizoda.
Prva sezona “Dinastije” se često navodila kao bitno drukčija od ostatka serije, odnosno da se od nje razlikovala po sadržaju i opštem tonu. Dijelom se to tumačilo eksperimentisanjem tvoraca serije, odnosno ustručavanjem da u potpunosti preuzmu formulu sapunice, a dijelom nastojanjem da se seriji da svojevrsna ozbiljnost insistiranjem na socijalnim i društveno angažovanim motivima zapleta. Kasniji kritičari su imali običaj da tvrde kako prva sezona izgleda kao “književna klasika” u poređenju sa scenarijima koji su bili karakteristični za sljedećih osam.
Vrhunac “Dinastije” je predstavljala peta sezona (1984/85) kada je serija na američkom tržištu došla na prvo mjesto gledanosti. U međuvremenu je uspjeh serije podstakao i izdanja u drugim oblicima. Po motivima prve dvije sezone je Ajlin Lotman napisala dva romana “Dynasty” (1982.) i “Alexis Returns” (1983), a sljedeće godine je bračni par Šapiro izdao “Dynasty: The Authorized Biography of the Carringtons”, svojevrsnu “službenu” biografiju svih likova serije. U to doba je serija imala snažan uticaj na svjetsku modu, a kostimi za likove “Dinastije” su poslužili za izradu visoke mode. Osim toga su slijedili dezodoransi “Forever Krystle” (“Zauvijek Krystle”), lutke, donji veš, pa čak i zidni tapeti s motivima iz serije.
Pod pritiskom fanova je 1991. snimljena mini-serija pod naslovom “Dynasty: The Reunion”, čija je jedina svrha bila ponovo okupiti najvažnije likove te dati svojevrsni konačni kraj zapletu koji je ostao nejasan. Mini-serija je originalno emitovana u oktobru iste godine i bila relativno slabo primljena od publike, a odbijena od strane kritike.
Ostali događaji na današnji dan
1876. – Rođen Džon Grifit, američki pisac poznat kao Džek London, jedan od najčitanijih u prvoj polovini XX vijeka;
1906. – Počeo Carinski rat između Kraljevine Srbije i Austrougarske monarhije;
1969. – Izašao je prvi album engleske grupe “Led Cepelin” pod naslovom “Led Zeppelin”, s jedinstvenim sklopom zvukova bluza i roka;
1976. – Umrla britanska književnica Agata Kristi, autorka Herkula Poaroa i gđice Marpl;
1992. – Vlada Alžira dan poslije ostavke šefa države Bendžedida Šadlija odložila drugu rundu parlamentarnih izbora, obrazloživši to nemogućnošću nastavljanja izbornog procesa. Na izborima vodio islamski Front nacionalnog spasa. Islamisti se prihvatili oružja, pa je u narednim godinama ubijeno više desetina hiljada Alžiraca;
1998. – 19 evropskih država potpisalo dokument o zabrani kloniranja ljudskih bića;
2010. – Zemljotres magnitude 7 stepeni Merkalijeve skale pogodio je Haiti u 16.53 po lokalnom vremenu. Tada je uništen glavni grad Port o Prens. Navodno je poginulo 316.000 ljudi, a 1,6 miliona ljudi ostalo bez kuća. Kasniji izvještaji su otkrili da su ovi brojevi od strane Vlade bili namjerno grubo preuveličani, a procjena broja poginulih se kreće oko 160.000.
Srpskainfo
