Ujedinjavanje opozicije kao odgovor za rušenje režima i zahtjeva za promjene
U cijelom regionu se već duže vrijeme na političkoj sceni pokušava da ujedinjenjem opozicije iznađu odgovori na politički monopol stranaka režima koje su se različitim oblicima manipulacije i instrumentima vlasti nametnuli do mjere da je ugušena svaka alternativa, a stranke opozicije usitnjene i kompromitovane do stanja da ne predstavljaju nikakvu političku snagu za promjene. Kao takve više ostavljaju utisak da su dio režima, nego njegova alternativa.
Ova vrsta promjene je uspjela u Crnoj Gori, istina podržana od strane Crkve, na čije temeljne vrijednosti je udario režim Mila Đukanovića. Iako se u novije vrijeme opozicija u Crnoj Gori pod destruktivnim uticajima režima u Srbiji podijelila u dvije kolone, kako se to manifestovalo na nedavnim lokalnim izborima u nekim opštinama, još uvijek postoji snažan otpor povratku DPS-a.
U Srbiji je desetkovana opozicija, razapeta između bojkota izbora, neujedinjenjog djelovanja i unutrašnje korupcije, još uvijek u traženju najboljeg odgovora za borbu protiv režima Aleksandra Vučića. Prvi test u tom smislu su vanredni izbori u junu koji treba da se održe u Zaječaru i Kosjeriću. Snažan alternativni pokret studenata koji je uspio da okupi značajnu podršku građana poljuljao je temelje Vučićevog režima. Iako su studenti dugo vremena izbjegavali da se politički atrikulišu, praveći u prioritetu što veći front podrške, ipak su sada pozvali da se u ovim opštinama opozicija ujedini i da jedinstveno nastupi protiv režima, bez obzira na niz nedostataka i zloupotreba koje omogućava sadašnji izborni zakon i neažirirane biračke spiskove kojima režim maksimalno manipuliše. U zadnje vrijeme su sve izraženiji stavovi i studenata da je neophodno ići sa zahtjevom vanrednih izbora u cijeloj Srbiji i imati jedintstven nastup protiv režima.
Stranačke interese podvesti pod prioritet rušenja režima
U Republici Srpskoj vlada još uvijek izražen defetizam i konfuzija u javnosti koji su pod snažnim pritiskom političke krize unutar BiH. Milorad Dodik je vješto nametnuo jednu vrstu narativa etničkog nepovjerenja i politike sukoba na unutrašnjem planu koji za sada ne dopušta da se izrazi vidljivija politička alternativa toj dominaciji.
U tom smislu će opozicija zasigurno morati raditi na nekoj vrsti reorganizacije i jedinstvenijeg nastupa, a koji će biti izraženiji nego kada su sa polovičnim uspjehom pokušali sa konceptom Saveza za promjene na izborima 2014. godine. Ključne političke stranke, SDS i PDP, moraće da budu pokretač jedne vrste objedinjene alternative, pa i po cijenu da stranke Za pravdu i red Nebojše Vukanovića i Narodni front Jelene Trivić, nastupe o posebnoj koloni, kao što je to u Crnoj Gori uradio Dritan Abazović ili Demokratska stranka u Srbiji. Ono što bi moglo da ujedini sve ove stranke opozicije jeste stavljanje stranačkih interesa pod prioritet rušenja režima Milorada Dodika, jer je to nešto što zasigurno očekuje onaj dio građana koji podržavaju za promjene. Jasnim profilisanjem takvih ciljeva alternativa režimu bi zasigurno imala veće šanse na uspjeh.
Formula Saveza za promjene bi mogla da posluži kao neka vrsta korisnog iskustva, jer je ovaj Savez svojevremeno sa polovičnim uspjehom pokušao da objedini najširi front pored stranaka opozicije i organizacije civilnog društva, razne manje pokrete, kao i akademsku zajednicu i istaknute pojedince i javne ličnosti sa integritetom. Izborne liste bi u tom slučaju trebale da budu otvorene za sve ove društvene grupe, a da u drugom planu budu interesi samih stranka i stranačkih grupacija koje se isključivo bore za lične glasove. Ovo treba imati u vidu zbog specifičnosti izbornih pravila u Republici Srpkoj i postojanja preferencijalnih lista. Jer, građani koji žele promjene ne žele da se one svedu samo na formalnu promjenu vlasti i puku zamjenu fotelja, niti borbu za lične glasove, nego promjene moraju da budu suštinske, sistemske i autentične.
U svakom slučaju neophodno je suspendovati pravo lidera stranaka da na bilo koji način utiču na izborne liste, jer se tim alatom održava njihov „autoritet“ unutar stranaka i „natjerati“ ih da se u javnosti nametnu kvalitetom i radom, ne samo lideri, nego i svi koji žele na izbornu listu. Mjera njihove ambicije treba da bude javnost, a ne lideri ili uske stranačke grupe koje boluju od partokratije i poltronstva.
Samo takve promjene mogu da dobiju širu vrstu podrške i u Srbiji i u Republici Srpskoj, gdje vladaju analogni i mentalno identični režimi. Drugim riječima, interesi najširih slojeva stanovništva moraju da budu iznad stranačkih interesa i samo ta vrsta političke formule može da očekuje podršku. Sve ostalo je do samih stranaka.
ISTOK
