Vjeruje se da su lutrije organizovane kako bi država došla do novca za velike projekte poput Velikog kineskog zida.
Lutrija, u smislu prodaje tiketa sa ciljem izvlačenja nagrada, prvi put se pojavljuje u Nizozemskoj u XV vijeku.
Čitav niz tamošnjih gradova organizovano je lutrijom prikupljao novac za izgradnju bedema, a znamo da je 9. maja 1445. godine u Sluisu nagradni fond od 4.304 tiketa bio današnjih 170.000 dolara.
Novac za rat
U Italiji se lutrija prvi put javlja 9. januara 1449. u Milanu, kada je dvije godine ranije osnovana (i godinu dana kasnije ugašena) Zlatna ambrozijanska republika skupljala novac za rat protiv Mletačke republike.
Za eksploziju popularnosti lutrija ima da zahvali Republici Đenovi, u kojoj se narod svakih šest mjeseci kladio na to ko će biti izvučen za nove članove Velikog vijeća (90 kandidata za pet namještenja). Pošto ljudima to nije bilo dovoljno često, imena su zamijenili brojevima i dijelili ih međusobno. Tako se rodila savremena lutrija.
Zahvaljujući italijanskim ratovima krajem XV i početkom XVI vijeka i francuskoj vojnoj intervenciji, te činjenici da je kralj Fransoa Prvi otkrio postojanje ove igre na sreću, lutrija je stigla i u Francusku. Prvi put je organizovana 1539. s ciljem punjenja državne blagajne.
Kazanova
Iako je bio najpoznatiji kao najveći zavodnik svog vremena, za čuvenog plejboja Đakoma Kazanovu manje je poznato da je organizovao prvu državnu lutriju Francuske u Parizu 1760. godine.
Plemstvo je tada od francuskog kralja tražilo 20 miliona franaka za formiranje vojne škole, ali on nije htio da poveća poreze iz straha od gubitka popularnost u narodu.
Kazanova je kralju tada predložio da se novac prikupi organizovanjem lutrije, pa ga je kralj imenovao za zvaničnog organizatora ove igre na sreću.
Kazanova je bio ubijeđen da će lutrija ne samo obezbijediti potrebna sredstva za otvaranje vojne škole nego i donijeti dodatnu dobit državi.
Ukupni dobici lutrije prvog dana širom Francuske iznosili su dva miliona franaka, a državna administracija ostvarila je profit od 600.000 franaka.
Kazanova je od provizije organizovanja lutrije zaradio ogroman novac, a da nije živio izuzetno raskošno i poročno mogao je umrijeti kao bogataš.
Pošteđeni hapšenja
U Engleskoj je, pod patronatom kraljice Elizabete Prve Tjudor, ponekad nazivane i Kraljica Djevica ili Dobra Kraljica Bes, u katedrali svetog Pavla u Londonu na današnji dan, 11. januara 1569. godine prvi put organizovana lutrija. Prihod je korišćen za obnovu utvrđenja, luka i drugih javnih radova. Naime, sva ta mjesta su bila u lošem stanju i kraljica je mogla ili podići poreze ili da se prodaju srećke koje donose potencijalnu nagradu.
Srećka (lutrijska karta) bila je prazan komad papira. Na njemu su pisali svoje ime i želju u obliku molitve ili želje. Jedna karta je uspjela preživjeti i mi na njoj danas čitamo: “Bože, obraduj moju djecu i mene, a iskreno kažem da imam 20 djece s jednom ženom”!
Izvlačenje je povjereno jednom djetetu kojem su zavezali oči. Iz jedne urne vadio je papiriće s imenom i željama, a iz druge pripadajuću nagradu.
Za razliku od današnje lutrije, prva državna lutrija u Engleskoj je bila namijenjena visokoj klasi, a sretni dobitnik kući nije otišao samo s novčanom nagradom od 5.000 funti već je dobio i posuđe, tapiserije i dobro platno.
I to nije sve. Kraljica Elizabeta prva je objavila da će svi učesnici lutrije biti pošteđeni hapšenja sve dok zločin nije piratstvo, ubistvo ili izdaja.
Ostali događaji na današnji dan
1811. – Skupština svih narodnih starešina u Srbiji osnovala je u vrijeme Prvog srpskog ustanka prva popečiteljstva (ministarstva). Ministar prosvjete postao je najučeniji Srbin tog vremena, rektor Velike škole u Beogradu Dositej Obradović;
1886. – U Njujorku je počeo prvi šahovski meč za prvaka svijeta između Vilhelma Štajnica i Johana Cukertorta, koji je dobio Štajnic rezultatom 10:5, uz pet remija. Titulu je odbranio 1889. i 1892. u mečevima protiv Mihaila Čigorina, ali je 1894. poražen od Emanuela Laskera (koji je umro na današnji dan 1941. godine);
1922. – Prvi pacijent izliječen insulinom od šećerne bolesti je postao 14-godišnji Kanađanin Leonard Tomson;
1963. – Otvoren prvi disko klub u SAD, “Whisky a Go Go”, noćni klub u Los Anđelesu;
1972. – Rođena Amanda Pit, američka glumica (“Ubica mekog srca”, “Ljubav nema pravila”, “Dosjei X: Želim vjerovati”…);
1991. – Umro Karl Dejvid Anderson, američki fizičar, najpoznatiji po otkriću pozitrona, za šta mu je 1936. godine dodijeljena Nobelova nagrada.
Agencije
