Dr Milan Blagojević: Naša bijeda

Noću 13. marta ove 2025. godine, poslije 21:30 sati, Narodna skupština Republike Srpske usvojila je Zakon o zaštiti ustavnog uređenja Republike Srpske. Od ukupno 83 poslanika sjednici skupštine prisustvovalo je 58 poslanika, s tim što je za zakon glasalo njih 50, a osam poslanika je bilo protiv.

Kasnim satima u kojima je raspravljano i glasano o tom zakonu može se objasniti zašto je javnost prilično kasno saznala za amandman koji je klub poslanika SNSD-a Milorada Dodika predložio na taj zakon, što je prihvatilo onih 50 poslanika, pa je i taj amandman postao sastavni dio usvojenog zakona.

I time nam je, predvođena SNSD-om, skupštinska većina poput malo prije toga oktroisanog Nacrta ustava Republike Srpske, oktroisala i ovaj zakon.

Nije dobro kada samo jedan dio društva želi svoju volju i razmišljanja o organizaciji i funkcionisanju države i položaju ljudi u njoj da nametne u formi ustava drugom dijelu društva, jer je ustav i suviše važan pravni dokument za čije donošenje je nužna kolika-tolika društvena kohezija, koje očigledno nema u Republici Srpskoj.

Isto se može reći i za sinoć usvojeni Zakon o zaštiti ustavnog uređenja Republike Srpske, s tim što se u odnosu na navedeni amandman SNSD-a mora primijetiti kako, sve i da postoji kohezija za donošenje takvog zakona, ono što je predloženo tim amandmanom i usvojeno, nije u skladu sa Ustavom BiH. A ni etički posmatrano, to nije ispravno.

Naime, članom 3.3b. Ustava BiH je propisana obaveza entiteta u BiH da se pridržavaju zakona koje su prihvatili i izglasali u Parlamentarnoj skupštini BiH, što znači da nakon toga, sve dok Ustavni sud BiH neki od tih zakona ne ukine zbog neustavnosti ili dok Parlament BiH ne izglasa prestanak važenja zakona, pravno ne može entitet, a nije ni etično, donijeti svoj zakon čije odredbe su suprotne zakonu sa nivoa BiH.

E upravo to se desilo sa sinoćnim zakonskim amandmanom SNSD-a, jer se njime uvodi služba za zaštitu ustavnog uređenja Republike Srpske. To je ništa drugo do nova obavještajno-bezbjednosna agencija u BiH.

Međutim, problem je u tome što je Dodikov SNSD 2004. godine, zajedno sa ostalim strankama iz Republike Srpske, glasao za Zakon o Obavještajno-bezbjednosnoj agenciji BiH (OBA BiH), koji je u martu 2004. godine usvojila Parlamentarna skupština BiH.

Tim zakonom, koji je i danas na snazi, propisano je (član 2) da se na teritoriji BiH ne mogu osnivati ni djelovati nikakve druge obavještajno-bezbjednosne strukture.
Stoga ovakva zakonska odredba više nego jasno zabranjuje stvaranje službe za zaštitu ustavnog uređenja Republike Srpske, koju je sinoć izglasala SNSD-ova većina u Narodnoj skupštini.

Osim što je suprotan Zakonu o OBA BiH, a time i članu 3.3b. Ustava BiH, ovakav čin SNSD-ove većine je i neetičan, jer je i taj SNSD svojevremeno glasao za navedenu zakonsku zabranu da se osim OBA BiH na teritoriji BiH ne mogu osnivati niti djelovati nikakve druge obavještajno-bezbjednosne strukture. Drugim riječima, ne može se jedno raditi 2004. godine, a onda po tome danas gaziti.

Osim što u sebi sadrži i ovaj etički defekt, navedeno ponašanje SNSD-ove skupštinske većine je i dokaz posljedica  naše bijede iz 2004. godine, koja ni do danas nije prestala.

Bijede za koju je svojevremeno u svojim Znakovima pored puta Ivo Andrić zapisao da: „Kad beda prodre u misli, u govor, u shvatanja i običaje, i svak se pomiri sa njom kao sa stalnim i pravim oblikom postojanja, kad rastoči i prožme čoveka do poslednje ćelije i tako osvoji i porobi ne samo njega nego i one koji se još nisu rodili, tada se može reći da je beda potpuno i zauvek osvojila jedan kraj, sa ljudstvom i svim živim stvorovima i mrtvim stvarima na njemu, i pretvorila ga u svoje carstvo koje joj nikad više niko ne može oteti i koje ne živi ljudskim životom nego bedom i njenim mrtvim i dugim, dugim trajanjem. Iz tog kraja nema bežanja ni spasa“.

Ne mogu se oteti utisku koliko sve upravo citirano pristaje uz ne samo nas iz 2004. godine, već i nas od sinoć u Narodnoj skupštini Republike Srpske. Odnosno, nema nam danas  bježanja od nas iz 2004. godine i onoga što je tada učinjeno.

Dr Milan Blagojević /BN