“Alpha Security” čisti rijeke, čuva puteve i zgrće milione javnog novca

Privatna agencija za zaštitu ljudi i imovine “Alpha security”, koja se od svog osnivanja dovodi u vezu s vrhom vlasti u Republici Srpskoj inkasiraće više od 1,9 miliona maraka od “Autoputeva Republike Srpske”. Ovo javno preduzeće je zaštitarskoj agenciji nakon sumnjive procedure javne nabavke dodijelilo posao “Fizičkog obezbjeđenja i obezbjeđenja transporta novca na puštenim dionicama autoputa”.

Valjda javna preduzeće nemaju povjerenja u policijske agencije koje se plaćaju iz budžeta entiteta i države, a imaju “previše” javnih sredstava pa su ih odlučili preliti u džepove privatnika.

Ali to i ne čudi, jer od kada je osnovana, ova agencija redom dobija poslove od institucija, javnih preduzeća i ustanova i faktički opstaje i profitira na javnim sredstvima. Uobičajeno je i da je “Alpha Security” jedini ponuđač na tenderima koji se raspisuju za te namjene. To naravno opet nije nikakvo čudo, jer su tenderski uslovi uglavnom takvi da je moguća konkurencija unaprijed eliminisana.

Ono što je ipak za “vjerovali ili ne” jeste da agencija koja je registrovana za fizičko obezbjeđenje ljudi i imovine”, dobije i poslove “regulisanja tokova rijeka” i čišćenja riječnih korita.

Hidroelektrane na Trebišnjici (HET) su  proteklih godina s ovom agencijom sklopile najmanje deset ugovora za održavanje korita rijeka – ponornica u Hercegovini: Zalomke, Zovodolke, Drežanjke.

Još zanimljivije je da korita ovih rijeka uglavnom ili nikada nisu čišćena ili su izvršeni neki zanemarljivi radovi. I te radove, logično, nisu izvodili zaštitari nego manje lokalne firme koje su angažovane kao podizvođači radova.

Zaštitari (ne)čiste

Poslednji u nizu ugovora za “Održavanje obala rijeke Zalomke oko mjernih mjesta”, vrijedan 67 943,50 maraka bez PDV-a, zaključen je 17. oktobra prošle godine.

Do izbora najpovoljnijeg ponuđača, došlo je nakon provedenog otvorenog postupka javne nabavke.

Međutim, dileme nije bilo, jer agencija “Alpha Security” je jedina dostavila ponudu i to za čitavih 56,50 maraka nižu od ukupne procijenjene vrijednosti posla.

Da konkurencije ne bi ni bilo, primijenjen je stari oprobani recept sadržan u uslovima tendera, tačnije pod stavkom “Tehnička i profesionalna sposobnost”.

Tu se kao uslov za učešće u proceduri ove javne nabavke, između ostalog navodi: “Uspješna realizacija najmanje jednog ugovora minimalne vrijednosti 50 000 maraka bez PDV-a, čije su karakteristike i kompleksnost isti ili slični onima koje se odnose na predmetnu nabavku…”

Upravo ovaj uslov agencija “Alpha Security” je stekla prethodnih devet godina dobijajući iz godine u godinu isti posao od HET-a.

Tako je u oktobru 2023. između istog ugovornog organa i istog ponuđača potpisan ugovor o javnoj nabavci “Održavanje obala rijeke Zalomke oko mjernih mjesta”, vrijednosti 67 769, 00 maraka bez PDV-a.

Isti ugovor za isti predmet nabavke potpisivan je svake godine počevši od 7.jula 2015. godine, kada je vrijednost radova iznosila 37 945,45 maraka. Cijena radova je narednih godina rasla, ali je kao uslov za učešće na tenderu uvijek navođena vrijednost približno odgovarajuća cijeni iz prethodne godine. I naravno, svih tih godina pristizala je samo jedna ponuda.

Treba napomenuti da je do 2021. za izbor najpovoljnijeg ponuđača za ovu nabavku primjenjivan “konkurentski zahtjev”, a protekle četiri godine “otvoreni postupak”.

Kako se navodi u tenderskoj dokumentaciji, ova javna nabavka podrazumijeva sakupljanje otpadnog materijala, čišćenje škrapa od uraslog rastinja na obalama Zalomke i pritoka Zovodolke i Drežanjke.

Ipak, mašine niti radnike, a ni zaštitare, “Alpha –Security”, još niko na obalama ovih rijeka ponornica nije vidio. Tako tvrde mještani sela, ali i radnici koji od 2015. rade na realizaciji projekta “Gornji Horizonti” za potrebe buduće hidroelektrane Dabar. Oni radove svih ovih godina obavljaju upravo na navedenim lokacijama. Naravno, imena im nećemo pominjati iz razumljivih razloga.

Vidjeli su jedino, kažu, prije nekoliko godina, bager kompanije “MDM” iz Nevesinja koji je na jednom lokalitetu kratko nešto krčio uz obalu Zalomke.

Nepoznato je da li se radi o podizvođaču, s obzirom da  je u tenderskoj dokumentaciji jasno navedeno da “podugovaranja neće biti”.

U Transparency International BiH (TI BIH) kažu da je nevjerovatno to što  zaštitarska firma dobija poslove koji uključuju čišćenje otpadnog materijala, zaštitu i očuvanje ribljeg fonda, poribljavanje, sprečavanje zagađenja i pojavu parazita. Ugovorni organ bi, smatraju, trebalo da provjeri da li je ponuđač za to kvalifikovan i naravno da to isprati tenderskom dokumentacijom.

U registru privrednih subjekata jasno se navodi da je pretežna djelatnost ove agencije “Djelatnost privatne zaštite”.

Zbog toga su zaštitari vjerovatno i posegnuli za tim da suprotno navedenom u tenderskoj dokumentaciji angažuju podugovarača. Zakon ne zabranjuje podugovaranje, međutim za to postoji propisana procedura, koja u ovom slučaju očito nije poštovana.

“Zakon o javnim nabavkama kaže da se podugovaranje ne može zabraniti, u obavještenjima o dodjeli ugovora za ove nabavke se redovno navodi da se vjerovatno neće podugovarati, a o čemu se u skladu s tenderskom dokumentacijom ponuđač morao unaprijed izjasniti, da li namjerava podugovarati ili ne”, kaže Damjan Ožegović iz TI BiH.

U toj organizaciji su mišljenja da to nije jedini propust kod ove javne nabavke.

“Ono što iz tenderske dokumentacije svakako treba dovesti u vezu s odabirom ponuđača jeste da se ne traži bezuslovna bankarska garancija za uredno izvršenje ugovora, koja se koristi u slučaju da ponuđač kojem je dodijeljen ugovor ne izvršava svoje obaveze iz ugovora ili ih neuredno izvršava”, upozorava Ožegović.

Agencija ili “paravojska”

Još od osnivanja 2008. godine, firma “Alpha Security” je dovođena u vezu s vrhom vlasti Republike Srpske, pa i s Miloradom Dodikom. Brojni izvori su tvrdili da je riječ o agenciji koju su osnovali bliski Dodikovi saradnici, a našla se i na udaru međunarodne zajednice. Portal “Žurnal” je o tome pisao detaljnije još 2011. godine.

“Jedinica broji stotinjak ljudi. Međunarodne obavještajne agencije ranije su Alphu, zajedno s još nekoliko bezbjednosnih agencija u Republici Srpskoj, u svojim izvještajima okarakterisale kao privatnu vojsku vladajućeg režima u RS, dovodeći je u vezu s obavještajnim i kontraobavještajnim aktivnostima usmjerenim protiv OHR-a i kancelarije supervizora u Brčko distriktu. Upravo iz tih razloga bivši supervizor za Brčko Rafi Gregorijan je u junu 2009. godine na području distrikta zabranio rad i djelovanje nekoliko bezbjednosnih agencija, među njima i agencije Alpha”, navodi se između ostalog u tekstu “Dodik nagradio privatnu vojsku”, objavljenom na tom portalu 12. decembra 2011. godine.

U dostupnim sudskim registrima preduzeća, vidljivo je da se među osnivačima ove Agencije nalazi i ime Snežane Jolović, inače supruge Milana Jolovića, poznatog kao Legenda.

Jolović je poznat kao kontroverzni komandant paravojne formacije iz proteklog rata, poznate kao “Vukovi sa Drine”, a danas kao jedan od najodanijih ljudi Milorada Dodika, u istočnom dijelu Republike Srpske. Bio je kandidat za poslanika SNSD-a, a trenutno je odbornik te stranke u Skupštini opštine Sokolac.

O bliskosti ove kompanije s vlastima, ipak najbolje svjedoče poslovi koje redovno dobijaju preko javnih nabavki od vlasti i onih ugovornih organa koji su pod kontrolom vlasti.