Bijela zastava je međunarodno priznati zaštitni znak predaje ili primirja za pregovore.
Ona nosi poruku da je pregovarač koji se približava nenaoružan, sa namjerom da se preda ili željom da komunicira. Na one koji je nose, ili mašu bijelom zastavom se ne smije pucati, niti im je dozvoljeno da otvaraju vatru.
Bijela zastava kao simbol predaje ili pokušaja približavanja neprijatelju kako bi se ostvarili pregovori, izabrana je, prema tumačenjima nekih istoričara, jer je ova boja najvidljivija na bojnom polju. Danas svi znaju šta ona označava, a nepravilna upotreba je zabranjena pravilima ratovanja i predstavlja ratni zločin perfidnosti.
Bilo je brojnih prijavljenih slučajeva takvog ponašanja u sukobima, kada su neki borci koristili ovu zastavu da priđu i napadnu neprijatelje ili se čak dešavalo da bude ubijen onaj koji je nosio. Njena upotreba kao sredstva za traženje pregovaranja, uključena je u Haške konvencije iz 1899. i 1907. godine.
Prve pojave bijele zastave u istoriji
Drevni rimski hroničar Livije opisao je kartaginjanski brod ukrašen “belom vunom i grančicama masline” kao simbol pregovaranja tokom Drugog punskog rata. Tacit je kasnije zabilježio da su bijele zastave bile podignute da bi označile predaju Vitelijevih snaga u Drugoj bici kod Kremone. Prije tog vremena, rimske vojske bi se predavale držeći svoje štitove iznad glave.
Pošto je bijela tkanina bila uobičajena u antičkom svijetu, moguće je da su trupe improvizovale sa materijalima koji su imali pri ruci. Bijela zastava je kasnije zauzela svoje mjesto u zapadnom ratovanju, ali postoje i dokazi da je nezavisno od ovoga, bijela zastava nastala u Kini za vrijeme dinastije Istočni Han (25-220. godine prije Hrista).
Bijela boja se dugo povezivala sa smrću i tugom u Kini, tako da su njeni vojnici možda usvojili bijele zastave kao simbol predaje da pokažu svoju tugu zbog poraza.
U srednjem vijeku i u zapadnoj Evropi ova zastva se koristila da ukaže na nečiju namjeru da se preda, da se izuzima iz borbe; zarobljenici ili taoci zarobljeni u borbi zakačili bi komad bijelog papira na svoje šešire ili šlem, a garnizoni koji su se predali i kojima je obećan siguran prolaz nosili bi bijele palice. Portugalski hroničar Gašpar Koreja, tvrdi da je 1502. indijski vladar, Zamorin iz Kalikuta, poslao pregovarače sa “bijelim platnom vezanim za štap u znak mira”, svom neprijatelju Vasku da Gami.
Bijela zastava nije uvijek značila predaju
Tokom ranog 17. vijeka, u Francuskoj je korišćena kao simbol komandanta francuske vojske. Bijela marama pričvršćivana je za zastavu puka, kako bi se francuske jedinice međusobno prepoznale i razlikovale od stranih i izbjegla “prijateljska vatra”(dejstvo koji je izvršio pojedinac ili jedinica protiv svojih trupa). Tokom Francuske revolucije, 1794. godine, plava, bijela i crvena zastava, usvojena je kao nacionalna, dok je ona bijele boje postala simbol francuskih rojalista.
Danas se bijele zastave i dalje koriste kao simboli predaje, mira i primirja.
Od svog nastaka u drevnoj Kini i srednjovijekovnoj Evropi pa do upotrebe u savremenim ratovima i mirovnim pokretima, bijela zastava je postala snažan podsjetnik na ljudsku želju za mirom i nadu u svijet bez nasilja i sukoba. Jednostavnost i univerzalnost bijele zastave čine je moćnim simbolom mira koji prevazilazi jezičke i kulturne barijere.
RTS
