Prošlo je mnogo vremena otkako je Zemlju udario veliki asteroid ali to ne znači da smo potpuno bezbjedni. Svemir vrvi od stijena, a mnoge od njih neometano lete na putanjama koje bi mogle da ih dovedu u kontakt s našom planetom. Jedan od tih asteroida je Benu, koji je nedavno bio predmet misije za prikupljanje uzoraka. Postoji šansa da će se Benu sudariti sa Zemljom za samo 157 godina – tačnije u septembru 2182.
Šansa za takav sudar je mala, svega 1:2.700, odnosno 0,04 odsto. Ali, to nije nula.
Kako bi bili spremni za najgore, klimatski naučnici u Južnoj Koreji simulirali su šta bi se dogodilo, posebno imajući u vidu da je posljednji veliki udar asteroida bio prije 66 miliona godina. Poznat je kao Čiksulub, a povezuje sa izumiranjem dinosaurusa, piše “Sajens alert”.
Benu je sa svojih 500 metara znatno manji od velikog Čiksuluba sa procjenjenih 10-15 km u prečniku, ali su rezultati i pored toga alarmantni
Naše simulacije, koje ubrizgavaju do 400 miliona tona prašine u stratosferu, pokazuju značajne poremećaje u klimi, hemiji atmosfere i globalnoj fotosintezi – napisali su Lan Dai i Aksel Timerman sa Univerziteta Pusan u Južnoj Koreji.
– Prosječne globalne temperature bi se smanjile za četiri stepena Celzijusa, a globalne padavine bi opale za 15 % prema našim simulacijama – dodali su oni.
Efekti udara srednjeg do velikog asteroida nisu u potpunosti poznati. Takav katastrofalan događaj verovatno bi imao dugoročne i dalekosežne posljedice. Naučnici su istraživali efekte udara Čiksuluba na osnovu geoloških, fosilnih i zapisa u godovima drveća, koji zajedno pružaju prilično sumornu sliku.
Šta slijedi nakon udara?Da bi razumeli efekte budućih udara, Dai i Timerman su koristili superkompjuter “Alef” u IBS Centru za klimatsku fiziku na univerzitetu radi simulacije udara asteroida prečnika 500 metara sa Zemljom. Ove simulacije uključuju kopnene i morske ekosisteme, koji su bili izostavljeni iz prethodnih simulacija.
Nije sam udar taj koji bi uništio Zemlju, već ono što bi uslijedilo poslije toga.
Takav udar bi oslobodio 100-400 miliona metričkih tona prašine u atmosferu planete, ometajući hemiju atmosfere, prigušujući Sunce dovoljno da poremeti fotosintezu i pogađajući klimu poput kugle za rušenje, otkrili su istraživači.
Pored pada temperature i padavina, njihovi rezultati su pokazali smanjenje ozonskog omotača za 32%. Prethodne studije su pokazale da smanjenje ozonskog omotača može da uništi biljni svijet na Zemlji.
– Nagla zima izazvana udarom pružila bi nepovoljne klimatske uslove za rast biljaka, što bi dovelo do početnog smanjenja fotosinteze za 20-30 odsto u kopnenim i morskim ekosistemima. Ovo bi vjerovatno izazvalo masivne poremećaje u globalnoj bezbjednosti hrane – rekao je Dai.
Nije sve tako crno
Dok su kopnene biljke osetljive na takve promene i treba im dosta vremena da se oporave, alge koje žive u vodi ne samo da su se oporavile brže, za svega nekoliko mjeseci, već su premašile obim koju dostižu pod trenutnim, normalnim klimatskim uslovima.
Ovo neočekivano ponašanje je povezano sa prisustvom gvožđa u asteroidskoj prašini i onoj iz materijala izbačenog sa Zemlje prilikom udara, što je hranljiva materija koja je pomogla simuliranim algama da bujaju. To se naročito odnosilo na morske dijatomeje, na kojima se hrane zooplanktoni – što sugeriše moguće rešenje za ublažavanje problema sa prehranom, kažu istraživači.
Nemoguće je tačno reći koliko često je naša planeta u svojoj istoriji bila pogođena velikim asteroidima. Krateri su izbrisani i prekriveni procesima erozije. Neki od njih eksplodiraju u vazduhu, ostavljajući samo deliće koje je teško identifikovati u geološkim zapisima ako ih ne tražite.
Procjene, međutim, sugerišu da to nije neuobičajeno, što znači da bi čovječanstvo kao cjelina vjerovatno preživjelo susret sa Benuom – iako u manjem broju nego prije i sa dramatično izmenjenim načinom života, barem na neko vrijeme, navodi “Sajens alert”. U proseku, asteroidi srednje veličine sudaraju se sa Zemljom otprilike svakih 100 -200.000 godina. To znači da su naši rani ljudski preci možda doživeli neke od tih događaja koji menjaju planetu, sa potencijalnim uticajima na ljudsku evoluciju, pa čak i na naš genetski sastav – rekao je Timerman, piše Blic.
Istraživanje je objavljeno u časopisu “Napredak nauke”.
Agencije
