22. april kroz istoriju: Početak modernog hemijskog rata

22. april kroz istoriju: Početak modernog hemijskog rata

Razvojem hemijske industrije postala je jasna opasnost od bojnih otrova, pa je Haškom konvencijom 1899. prvi put bila zabranjena proizvodnja i njihova upotreba u ratne svrhe.

Ipak, najviše su se koristili u Prvom svjetskom ratu (122.000 tona uzrokovalo je smrt 91.000 i povrede 1.297.000 osoba). Hemijskom ratu najviše su pridonijeli Nijemci, inače bez konkurencije na tom području.

Prvi konvenciju krše upravo oni, 27. oktobra 1914. kod Nev Šapela koristeći 3.000 granata 105 mm punjenih kijavcem dianizidinhlorsulfonatom. Suzavac ksililbromid koriste 31. januara 1915. protiv Rusa, a u martu protiv Francuza. Uspjeh je bio neznatan, uglavnom zbog nepovoljnog vremena.

U aprilu 1915. Nijemci pokušavaju da prekinu zastoj u ratovanju masovnom upotrebom zagušljivca hlora. Pušten je na današnji dan, 22. aprila u Belgiji na frontu širine 6 km iz 6.000 čeličnih boca. Ovim talasom je otrovano 15.000 Francuza, od čega 5.000 smrtno. Nijemci su bili iznenađeni rezultatom, pa nisu iskoristili rupu u poretku protivnika. Ovaj napad se smatra početkom modernog hemijskog rata.

Sile Antante su odgovorile kasnije, zbog nerazvijenosti hemijske industrije. Britanci napadaju hlorom 25. septembra 1915, a Francuzi početkom 1916. Protivhemijska odbrana dovodi brzo do gas-maski, a težnje napadača ka razvoju otrova koji bi je probili.

Francuzi 21. februara 1916. napadaju zagušljivcem fozgenom, Nijemci 19. maja 1916. difozgenom, Britanci u junu smješom hlora, fozgena i sumporovodonika, krajem 1916. Rusi hlorpikrinom. Vrlo značajan je bio dugotrajni plikavac iperit, koji je upotrijebljen kod Ipra 12/13. jula 1917. po prvi put, od strane Nijemaca. Bio je postojan na zemljištu, a za zaštitu je bilo potrebno i zaštitno odijelo, jer je iperit napadao i kožu. Gubici Antante od bojnih otrova do kraja rata se mogu pripisati iperitu za više od 85% slučajeva, iako je količinski korišten manje nego drugi bojni otrovi.

Njihova primjena je ponovo zabranjena konvencijama iz 1922. i 1925, ali su razvoj, a ponegdje i primjena, nastavljeni.

Ostali događaji na današnji dan

1370. – U glavnom gradu Francuske, Parizu, stavljen je kamen temeljac za izgradnju Bastilje pod kraljom Karlom Petim kao dio utvrđenja protiv napada od strane Engleza u Stogodišnjem ratu;

1616. – Umro Migel de Servantes Savedra, španski književnik;

1838. – Britanski brod “Sirijus” prvi prešao Atlantski okean koristeći isključivo parni pogon. Putovanje od britanske luke Kork do američke luke Njujork trajalo 19 dana;

1904. – Rođen Robert Openhajmer, američki fizičar;

1913. – Nakon dugih borbi združene snage kraljevina Crne Gore i Srbije osvojile Skadar, čime su okončane borbe u Prvom balkanskom ratu;

1969. – Britanac Robin Noks Džonston uplovio u luku Falmut i time okončao prvo putovanje oko svijeta jedrilicom. Putovanje trajalo 312 dana;

1990. – Na prvim višestranačkim izborima u Hrvatskoj pobijedila Hrvatska demokratska zajednica, a njen lider Franjo Tuđman izabran za predsjednika Predsjedništva Hrvatske.

Agencije

CATEGORIES
Share This