U Evropi se pale alarmi: Pojavilo se novo terorističko žarište

– Zapadna Afrika postala je fokus svjetskog terorizma, uz najveći porast broja migranata koji u Evropu pristižu iz podsaharskog regiona, upozorava agencija Reuters.

Prema indeksu globalnog terorizma, jedna nova država se prvi put ove godine našla na vrhu s porastom broja ubijenih za 68 odsto.

Zasijenjen ratovima u Ukrajini, na Bliskom istoku i u Sudanu, sukob u Sahelu rijetko privlači međunarodnu pažnju.

Džihadijske grupe povezane sa Al Kaidom ili Islamskom državom u Burkini Faso, Maliju i Nigeru ubile su hiljade civila i raselile milione, piše „Jutarnji list“, prenosi Nova.

Džihadisti su 17. septembra upali na aerodrom u Bamaku, glavnom gradu Malija, zapalili predsjednički avion i ubili desetine mladića u policijskoj akademiji u, kako se smatra, najdrskijem napadu od 2016. godine.

Mali je u dubokoj krizi najmanje od kraja 2011. godine, kada su separatisti Tuarega i udružene islamističke frakcije zauzele Timbuktu, Gao i druge gradove na sjeveru zemlje.

Broj oružanih napada džihadističkih pobunjenika u Burkini Faso, Maliju i Nigeru skoro se udvostručio od 2021. godine, prema američkoj grupi za proučavanje oružanih sukoba, podaci o lokaciji i događajima oružanih sukoba (ACLED): od početka ove godine, zabilježeno je u prosjeku 224 napada mjesečno, u poređenju sa 128 tokom 2021.

Bezbjednosna situacija u zapadnoj Africi danas je mnogo krhkija nego pre samo godinu dana, upozorava BBC. Dvije velike terorističke grupe jačaju u Sahelu: Al Kaida i Islamska država.

Eksperti UN procjenjuju da JNIM, najaktivnija frakcija povezana sa Al Kaidom u Sahelu, ima između 5.000 i 6.000 boraca, a 2.000 do 3.000 militanata je povezano sa Islamskom državom.

Koriste kombinaciju sile i pomoći stanovništvu u ruralnim područjima, koje se dugo žali da ih slabe i korumpirane državne vlasti zapostavljaju.

Različite džihadističke grupe u Sahelu povremeno se međusobno sukobljavaju, ali i sklapaju lokalne paktove o nenapadanju, navodi Reuters.

Širom centralnog Sahela, JNIM i Islamska država u Velikoj Sahari (ISGS), druga glavna džihadistička frakcija, šire se na južna područja. Pobunjenici sada rutinski napadaju sjeverne oblasti priobalnih zemalja, posebno Benin i Togo.

U Obali Slonovače vlasti su uspjele da ih suzbiju samo nizom vojnih akcija. Ukupna regionalna bezbjednosna situacija je najteža do sada, ocenjuje BBC.

Prema podacima Međunarodne organizacije UN za migracije (IOM), broj migranata koji u Evropu stižu iz zemalja Sahela (Burkina Faso, Čad, Mali, Mauritanija, Niger, Nigerija i Senegal) porastao je za 62 odsto, na 17.300, prvih šest meseci 2024. godine, u poređenju sa 10.700 godinu dana ranije. Prema UN i IOM-u, klimatske promjene i oružani sukobi su glavni uzroci emigracije.

Petnaest diplomata i eksperata upozorava Reuters da Sahel, sa dijelovima teritorije pod kontrolom džihadista, prijeti da postane poligon za nove napade na velike gradove, susjedne zemlje i zapadne mete u Africi i šire.

Zbog džihadističkih pobuna, ovaj dio Afrike je od 2020. godine zahvaćen talasom vojnih udara u kojima su smijenjene vlasti u Burkini Faso, Maliju i Nigeru.

Političari podržani od Zapada izgubili su vlast. Zamijenile su ih vojne hunte. Francusku i američku vojnu pomoć ove zemlje su razmijenile za rusku, ugostivši Vagnerove plaćenike.

Kejleb Vajs, urednik „Long War Journala“, stručnjak za džihadističke grupe, upozorava da se trenutni vojni režimi u Maliju, Nigeru i Burkini Faso ne mogu održati zauvijek, što znači da će se u Sahelu pojaviti jedna ili više džihadističkih država.

Zapadne sile su ostale sa vrlo malim kapacitetom na terenu, navodi Reuters, posebno otkako je hunta u Nigeru prošle godine naredila Amerikancima da napuste veliku pustinjsku bazu dronova u Agadezu.

CIA je koristila bespilotne letjelice za praćenje džihadista, a prikupljene obavještajne podatke dijelila je sa saveznicima u zapadnoj Africi i sa Francuzima, koji su izveli vazdušne napade na džihadiste.

Ali, Niger ih je izbacio jer su SAD odbile da podijele obavještajne podatke sa njihovim generalima, upozoravajući ih da ne sarađuju sa Rusijom.

Sada niko nema efikasan vazdušni nadzor, tako da džihadisti slobodno lutaju između Burkine Faso, Malija i Nigera, kaže Vasim Nasr iz njujorškog istraživačkog centra „The Soufan Center“.

U možda najteže pogođenoj Burkini Faso, gdje je skoro polovina teritorije pod kontrolom pobunjenika, džihadisti povezani sa Al Kaidom ubili su stotine civila u jednom danu u Barsalogu 24. avgusta.

Prema Globalnom indeksu terorizma Australijskog instituta za ekonomiju i mir (IEP), Burkina Faso je prvi put ove godine, sa brojem ubijenih koji je porastao za 68 odsto na 1.907, što je četvrtina svih smrtnih slučajeva povezanih sa terorizmom širom svijeta.