Kojim aršinima se rukovodi Brisel u proširenju EU?
Ratom zahvaćena Ukrajina, koja trenutno zajedno sa Moldavijom ima najviše šanse da dobije zelenu kartu za ulazak u Evropsku uniju, najsiromašniji je kandidat među zemljama koje pretenduju da postanu dio ove zajednice.
Ukazuju na ovo zvanični podaci Međunarodnog monetarnog fonda (MMF) iz oktobra 2023. iz kojih se može vidjeti da je BDP Ukrajine samo 5.220 dolara po glavi stanovnika. Po lošem rezultatu može da joj parira jedino tzv. Kosovo sa 5.910 dolara. Primjera radi Crna Gora ima BDP 11.340 dolara po glavi stanovnika, Srbija 11.300, Albanija 8.060, BiH 7.780, Sjeverna Makedonija 7.670, a Moldavija 6.410 dolara. Prosjek evropskih država je inače 34.710 dolara, dok je u Evropskoj uniji 41.110 dolara.
Prema mišljenju pojedinih analitičara, ali i zvaničnika takav stav Evropske unije, odnosno Evropske komisije, ogolio je proces pristupanja, odnosno pokazao je da uslovi nisu činjenice i rezultati, poput onih o rastu i napretku privrede kao što zvanični Brisel tvrdi, već sasvim neki drugi aršini. Smatraju i da je nedavna odluka Brisela da Ukrajini ponudi mogućnost da postane članica EU opravdano naljutila pojedine zemlje na zapadnom Balkanu, koje se već godinama trude da ispune visoke zahtjeve koji se pred njih postavljaju.
Pravnik i potpredsjednik PDP-a Milko Grmuša smatra da je takva odluka EU prije svega politička.
– Nikada ih neće primiti u punopravno članstvo, kao ni BiH. Čitav taj pristupni koncept je izgubio smisao kada se prestalo voditi računa o uslovima koji se tiču tržišta, kretanja slobodnog kapitala i usluga, vladavine prave i slično. Bugarska i Rumunija su primljene u EU mimo svih pravila i propisa samo zato što su ušle u NATO savez. I tada je odluka o prijemu bila politička, a sve sa ciljem da se Rusiji pošalje geopolitička poruka, ista ona koja se šalje i sada – rekao je za “Glas” Grmuša.
On je istakao da EU takvim potezima nastoji ostaviti utisak kako je i dalje relevantan geopolitički faktor.
– A istina je da ih niko ne zarezuje ni za suvu šljivu. U svijetu su danas bitne SAD i Kina, to su dva ubjedljivo najvažnija geopolitička faktora, dok sile poput Indije, Rusije, Brazila pa i Njemačke pokušavaju pronaći svoje mjesto. EU je okoštao organizam koji ne može da donosi odluke. Kada posmatrate ljude koji vode Uniju evidentno je da više nema ozbiljnog strateškog promišljanja, sve njihove odluke su smijurija – smatra Grmuša.
Krajem prošle sedmice i predsjedavajući Predstavničkog doma Parlamenta BiH Marinko Čavara naveo je kako je proširenje Evropske unije u najvećoj mjeri političko pitanje, a što, kako kaže, potvrđuje i odluka o otvaranju pregovora sa Ukrajinom i Moldavijom te davanja uslovnog pozitivnog stava BiH. Navodi kako mnogi smatraju da nije pošteno otvoriti pregovore sa zemljom u kojoj je ratno stanje, pri čemu se BiH stalno uslovljava kao da je riječ o članstvu, a ne o otvaranju pregovora u kojima bi trebalo sprovesti potrebne reforme državnog sistema kako bi on bio kompatibilan sa sistemom EU.
Čavara je postavio i pitanje koji je motiv EU za proširenje – ekonomija i razvoj ili bezbjednosno pitanje te upozorio kako bi u oba slučaja bilo logično da je interes EU brži proces integracija svih zemalja Evrope, ali da se to ipak ne događa. Prema njegovim riječima, iako dugotrajni proces evropskih integracija dovodi do zamora, smanjenja interesa i podrške javnosti, mišljenje svih političkih partija je da za BiH nema pozitivnijeg puta do puta u punopravno članstvo u EU. Na kraju je izrazio nadu da neće biti dodatnih uslova, kao i da će BiH najkasnije do marta 2024. godine ispuniti uslove i započeti pregovore o pristupanju EU.
Ustav
Milko Grmuša navodi da će prijem novih članica biti moguć tek onda kada Evropska unija donese ustav koji bi podrazumijevao tri grupe država.
– U prvoj grupi bi bile Njemačka i Francuska, a drugoj države poput Poljske, dok bi treću činile zemlje koje tek uđu u članstvo i one ne bi imale jednako pravo glasa. Bile bi samo dio jedinstvenog ekonomskog tržišta, ali ne bi donosile političke odluke. To je iz Francuske javno poručeno više puta. Ista poruka se šalje i za BiH. Sve je to veliko licemjerje i zabluda – zaključio je Grmuša.
(Glas Srpske/ Foto: AA)
