Uragan koji on donosi sa sobom nije ostao sa one strane Atlantika. Naprotiv, već duže vrijeme se širi po teritoriji Evrope, koja bi u narednim mjesecima tek mogla da osjeti žestoke posljedice.
Sajber napadi na aerodromima
Donald Tramp je prvi put poslije šest godina izašao na scenu u sali Generalne skupštine Ujedinjenih nacija (UN) i pokrenuo totalni napad na ovu svjetsku organizaciju, koju je opisao kao nesposobnu, korumpiranu i štetnu globalnu silu koja bi trebalo da slijedi primjer njegovog vođstva.
“Vaše zemlje idu dođavola”
Njegov govor trajao je 58 minuta i ticao se onoga što su, po njegovom mišljenju, najveće prijetnje Evropi: Otvorene granice, šerijatsko pravo i neuspjesi UN.
“Klimatska prevara”
U zapaljivom govoru, predsjednik Amerike je pozvao zemlje da zatvore svoje granice i protjeraju strance, optužio UN da vode “globalističku migracionu agendu” i rekao nacionalnim liderima da svjetska organizacija “finansira napad na njihove zemlje”.
– Vrijeme je da se okonča neuspjeli eksperiment otvorenih granica. Morate to sada okončati, vaše zemlje idu dođavola. Ako ne zaustavite ljude koje nikada ranije niste vidjeli, sa kojima nemate ništa zajedničko, vaše zemlje će propasti. Ja sam predsjednik Sjedinjenih Država, ali brinem se za Evropu. Volim Evropu, volim ljude Evrope. I mrzim da je vidim kako je uništavaju zelena energija i imigracija, to dvostruko čudovište koje uništava sve pred sobom – poručio je Tramp.
Prisutni evropski lideri i ranije su znali da se suočavaju sa izazovom. Sada im je jasno u kojoj mjeri svjetska supersila poput Amerike pokušava da uništi sve u šta vjeruju.
Neposredno prije Trampovog obraćanja, brazilski predsjednik Lula da Silva je, ne pominjući Ameriku, iznio upozorenje o prijetnji koju predstavljaju “novi autoritarci”.
– Postoji jasna paralela između krize multilateralizma i slabljenja demokratije. Autoritarizam se jača kada ne djelujemo suočeni sa proizvoljnim aktima kada međunarodno društvo posustaje u odbrani mira i suvereniteta. Antidemokratske snage pokušavaju da potčine institucije i uguše slobode. One obožavaju finansije. Hvale neznanje, djeluju kao fizičke i digitalne milicije i ograničavaju medije – rekao je Lula da Silva.
Savezi u nastajanju
Trampov govor je ponovo u orbitu lansirao neizbježno pitanje kako će Evropa funkcionisati u odsustvu jake američke podrške.
Ovo nije pitanje samo za Evropu, već i za Aziju dok se bori sa kineskom moći i za Zaliv dok se bori sa vojnom dominacijom Izraela.
Jedan od odgovora je savez autokrata koji predvode Si Đinping i Vladimir Putin, uz podršku “mlađeg brata” Kim Džong Una.
Drugi je takozvani “antitrampovski savez” koji predvode evropski, ali i drugi demokratski lideri. Ovaj savez funkcioniše odvojeno od UN, jer je stvarnost da se institucije UN, blokirane vetom konkurentskih blokova moći i finansijski napuštene od strane Amerike, zaobilaze.
Ali napori da se razvije jak savez protiv Trampa koji bi okupio globalni jug i Evropu oslabljeni su pitanjem dvostrukih standarda – uvjerenjem da evropsko negodovanje zbog ruske invazije na Ukrajinu nije praćeno istim negodovanjem zbog izraelskog uništavanja Gaze.
Španski premijer Pedro Sančez je u govoru pred 500 studenata Univerziteta Kolumbija više puta upozorio Evropljane da shvate koliku štetu njihovom ugledu nanose optužbe za dvostruke standarde.
Napadi iz dana u dan parališu Evropu
A dok se Tramp povlači, Evropa se zaista suočava sa sve većim problemima. I ono što je najgore, čini se da nije sposobna da se sa njima nosi.
Tokom septembra 2025. godine zabilježen je niz ozbiljnijih incidenata na teritoriji Starog kontinenta:
Veliki prelet i rušenje dronova iznad Poljske (ovo je prvi put od početka rata u Ukrajini da je NATO oborio dronove u sopstvenom vazdušnom prostoru)
Upadi dronova u Estoniju i Rumuniju
Operacije dronova koje su poremetile avio-saobraćaj u Skandinaviji (Kopenhagen i Oslo)
Široko rasprostranjen sajber-napad koji je pogodio provajdere sistema za ukrcavanje, što je izazvalo velike zastoje na više evropskih aerodroma
Avioni u kojima su evropski zvaničnici doživljavaju poremećaje GPS signala
Poljska je 10. septembra prijavila ulazak velikog broja dronova tokom ruskog udara na Ukrajinu.
Poljske snage su oborile objekte koji su predstavljali prijetnju, a incident je ozbiljno eskalirao diplomatske tenzije i izazvao NATO.
Aerodrom Brisel
Ubrzo je zbog prijavljenih velikih, tehnički naprednih dronova, došlo do privremenog zatvaranja aerodroma u Kopenhagenu i poremećaja u Oslu, a prije toga su NATO zemlje prijavile upad ruskih dronova na svoju teritoriju: Rumunija, Estonija i Litvanija.
A onda je na red došao i sajber napad na zemlje koje se nalaze u srcu Evrope. Evropska agencija za sajber-bezbjednost (ENISA) i drugi izvještaji su potvrdili da je napad na softveru za ukrcavanje izazvao zastoje na velikim aerodromima (Hitrou, Brisel, Berlin i drugi). Posljedice su bile dugi redovi, manuelne procedure, otkazani/odloženi letovi i ograničena funkcionalnost sistema.
Analitičari i evropski saveznici ocjenjuju da se sada kombinuju klasični kinetički napadi (dronovi) i sajber napadi koji zajedno ciljaju kritičnu infrastrukturu (posebno avio-sektor), što može sugerisati koordinisane kampanje sa ciljem stvaranja maksimalnog haosa i medijskog/operativnog uticaja.
Posljednji trenutak za akciju
Sumnja je odmah pala na Rusiju, a odgovor Amerike dugo nije stizao. Tramp je tek ove nedjelje rekao da NATO saveznici imaju pravo da obaraju letjelice koje narušavaju njihov vazdušni prostor, ali riječi o tome da će Amerika pomoći nije bilo.
Suočena sa uraganom u Bijeloj kući i ruskim medvjedom koji otvoreno prijeti i provocira sa istoka, Evropa se nalazi na istorijskoj prekretnici.
A kako je rekao poljski predsjednik Karol Navrocki – ovo je posljednje vrijeme za akciju. Jer će se posljedice te akcije ili odsustva iste tek osjetiti u decenijama koje slijede, piše Blic.
