Ruski liberalno-anarhistički pokret “Narodna volja” Georgija Plehanova imao je svoju borbenu frakciju kojom je rukovodio Aleksandar Željabov. Za sljedbenike Željabova atentat i svrgavanje Aleksandra II Romanova bilo je doslovno pitanje slobode ili smrti. Posebno za Nikolaja Ivanovića Kibalčića, rođenog 1853. u Koropi u Ukrajini.
Kibalčićevi preci su bili porijeklom Trebješani iz Nikšića, koji su sa Čarnojevićevom velikom seobom dospjeli do Ukrajine. Kibalčić je bio rođeni naučnik i tehnolog. Upisao je Institut željezničkog saobraćaja u Sankt Petersburgu, a potom Medicinsko-hiruršku akademiju. Kao student 1875. godine povezuje se s revolucionarima iz “Narodne volje”, gdje dobija zabranjenu literaturu i propagandne materijale. Zbog posedovanja takve literature dospijeva u zatvor iz kog je pušten tri godine kasnije.
Postaje član frakcije narodnovoljaca “Sloboda ili smrt”, koja čak tri puta pokušava atentat na Aleksandra II Romanova. Nadareni Srbin za sva tri pokušaja spravlja eksplozivne naprave. Nabavivši nitroglicerin, njegove montirane bombe postaju tri puta razornije od bombi punjenih dinamitom. Paklene naprave koje je Kibalčić konstruisao uništavaju jedan voz u kom nije bilo Romanova, kao i banket salu u njegovom dvoru, gdje se takođe nije zatekao. Konačno, Kibalčić konstruiše razorne ručne bombe, kojima zavjerenici ubijaju Romanova na ulici.
Bezbjedonosni agenti Ohrane vrlo brzo hapse Kibalčića i druge zavjerenike. Osuđen je na smrt vješanjem. Za svega 17 dana provedenih u zatvoru, pred smrtnu kaznu, Kibačić piše svoju raketnu teoriju. Razradio je do detalja teoriju korišćenja raketnog pogona kroz atmosferu, želeći da bude prvi pravi pionir Aeronauke. Opisao je polijetanje rakete sa ljudskom posadom koju pokreće raketno gorivo. Isto gorivo, koje je koristio za svoje revolucionarne eksplozivne naprave, koje je testirao u šumama nadomak Sankt Petersburga, moglo je vinuti ljudsku rasu u kosmos.
Pred samo izvršenje smrtne kazne genijalni izumitelj Kibalčić tražio je još mjesec dana vremena kako bi kompletirao svoju raketnu teoriju. Nije, naravno, bilo razumijevanja za njegovu želju, pa je obješen na Trgu Semenovski 1881. godine. Pred smrt se izgrlio sa liderom Željabovom i poljubio s fatalnom revolucionarkom Sofijom Petrovskajom.
Nisu doživjeli slobodu, ali je njihov poklič otišao ka Balkanu, gdje je par godina kasnije postao moto boraca za slobodu od Otomanske vlasti. U Grčkoj je poklič “Sloboda ili smrt” postao moto revolucije i dan danas je simbolički prikazan na plavo-bijeloj zastavi. Poklič “Sloboda ili smrt” preuzele su bugarske komite i srpski četnici.
Što se Kibalčića tiče, on je danas legenda ruske aeronautike uz Ciolkovskog i Gagarina, a jedan krater na tamnoj strani Mjeseca nosi njegovo ime.
Autor: Vladimir Đurić Đura
Srpskainfo
