„Aerodromi RS“ u debelom minusu, ko je nova direktorica?

Jelena Lekić, koju je Nadzorni odbor “Aerodroma Republike Srpske” imenovao za v.d. direktora ovog javnog preduzeća, kadar je Ujedinjene Srpske.

Osim što je „iz struke“, jer dolazi s pozicije pravnih poslova u Direkcija za civilno vazduhoplovstvo BiH, ova činjenica je bitna jer se radi o poziciji u javnom sektoru koju je uspjela da sačuva Ujedinjena Srpska.

Kao što je poznato, direktor je bila Natalija Trivić, ali je nedavno podnijela ostavku da ne bi bila smijenjan s te pozice, jer je prethodno napustila stranku.

Negativno poslovanje

Osim što je napustila US, Trivićevoj je zvanično „došao glave“ i negativno poslovanje „Aerodroma RS“ u 2023. Istina, samo je naslijedila sličan trend, ali se ovaj put gledala „dlaka u jajetu“.

Izvještaj se može naći na sajtu Banjalučke berze, a u njemu piše da su Aerodromi prošlu godinu završili s gubitkom od 1.741.682,74 KM.

Preduzeće je u 2023. godini ostvarilo ukupne prihode u iznosu od 4.714.475,49 KM. Ukupni rashodi su iznosili 6.456.158,23 KM.

-Gubitak tekuće godine posljedica je prvenstveno većih rashoda za bruto lična primanja zaposlenih koji su u odnosu na prethodnu godinu veći za 573.907,10 KM, te umanjenje subvencije za 1.077.000,00 KM – piše u Izvještaju.

Na primjer, rast je bio u oblasti trgovine, usluzi odleđivanja aviona i prodaji tečnosti za odleđivanje, aerodromskih taksi… Ogroman pad je bio u prihodima od prodaje mlaznog goriva – sa 1,6 miliona KM u 2022. godini na samo 26.256 KM u prošloj. Istovremeno, bile su prepolovljene i subvencije iz budžeta RS.

–Treba imati u vidu da je u 2023. godini Preduzeću smanjena subvencija iz budžeta sa planiranih 2.200.000,00 KM na 1.123.000,00 KM, što je značajno doprinijelo ostvarenom gubitku u poslovanju.

U odnosu na ostvarenje prihoda u 2022. godini, najveće povećanje ostvarenja je po osnovu rada ugostiteljske djelatnosti, parking službe, usluge odleđivanja, te po osnovu refundacija zdravstvenog fonda – navodi se u izvještaju.

Rashodi su u 2023. godini ostvareni u iznosu od 6.456.158,23 KM, što je u odnosu na ostvarene rashode za 2022. godinu manje za 3,41 odsto.

Međutim, troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični rashodi zaposlenih u ukupnom iznosu od 3.048.947,36 KM veći su u odnosu na prethodnu godinu za 23,18  odsto, odnosno za 573.907,10 KM u apsolutnom iznosu.

Kako piše, razlog ovakvog povećanja je prvenstveno povećanje ukupnog broja radnika koji se u odnosu na početni period godine povećao za 6 radnika,  zatim zbog prekovremenog angažovanja radnika usljed povećanog obima saobraćaja i nedovoljnog broja zaposlenih za formiranje adekvatnog smjenskog rada.

-Troškovi materijala koji se odnose na nabavku radne odjeće, režijskog i ostalog materijala u odnosu na 2022. godinu povećani su za 64,54 odsto dok su troškovi nabavke goriva i lož ulja, te utrošak električne energije povećani za 20,77 procenata.

Najznačajnije je povećanje na režijskom materijalu, te na utrošku električne energije, i na tekućem održavanju. Troškovi amortizacije u iznosu od 1.000.616,47 KM, veći su u odnosu na prethodnu godinu za 1,11 odsto – dio je iz Izvještaja o poslovanju.

Zaposlenja i odlasci radnika

U toku 2023. godine zaposleno je 13 novih radnika, a 7 radnika je napustilo Preduzeće. U cilju racionalnog korišćenja ljudskih resursa određeni broj radnika u okviru redovnog radnog vremena raspoređen je na više radnih mjesta.

-Iako je analiza kvalifikacione strukture zaposlenih u Preduzeću sa stanovišta ICAO standarda i zakona koji regulišu oblast civilne vazdušne plovidbe već ukazivala na potrebu da se u Preduzeću zaposli određeni broj novih radnika, s obzirom da se u velikom procentu finansiramo kroz subvenciju iz budžeta Republike Srpske, nastojali smo da ne povećavamo broj izvršilaca.

Uvođenjem novih avio-linija od strane kompanija Rajaner i Vizer značajno je povećan obim saobraćaja i došlo je do povećane potrebe za prijemom novih radnika. Nedostatak radne snage je posebno izražen u službi saobraćaja i to u domenu opsluge putnika i vazduhoplova,  te u službi fizičkog i tehničkog obezbjeđenja – navode Aerodromi u Izvještaju za 2023.

Neizmirena dugovanja

Nije bilo materijalno značajnih događaja u periodu nakon podnošenja izvještaja. Međutim, društvo učestalo dobija opomene pred tužbu od dobavljača za neizmirena dugovanja. U periodu od 1. januara 2024. godine do dana izvještavanja pokrenuto je šest sudskih  sporova u ukupnom iznosu od 411.640,00 KM.

-Od ostalih bitnih događaja u poslovanju ističemo prestanak rada kioska i pokretanje procedure stečajnog postupka za povezano pravno lice „ARS TOURS“ d.o.o. Banjaluka – dio je iz Izvještaja.

Aerodromi RS u navedenom periodu imali su tri sudska spora koja su bila u roku, sva tri sa neizvjensim ishodom.

Ministarstvo civilnih poslova, Direkcija za civilnu avijaciju, tužbom za nadoknadu štete traži 264.424 KM. Isti akteri u drugom procesu traže još 66.005 KM, dok Marinko Bašić i Milan Dragić traže 130.000 KM po tužbi za zaštitu prava iz radnog odnosa.

Nepovoljan položaj u odnosu na druge aerodrome

Među rizicima poslovanja Aerodroma RS u narednom periodu navodi se to da aerodromi u Sarajevu, Tuzli i Mostaru finansijski subvencionišu avio kompanije za uvođenje novih destinacija, po uzoru na cijeli region, što Aerodrom Banjaluka stavlja u poziciju nekonkurentnosti na bosanskohercegovačkom tržištu.

-Značajan rizik je zahtjev za ispunjavanje uslova za produžavanje Potvrde za aerodrom za javnu upotrebu, a Preduzeće početkom 2025. godine očekuje i sertifikacija po EASA standardima, za koju je potrebno izvršiti adekvatne pripreme tokom 2024. godine.

Bilo kakva ograničenjima, ili suspenzija Potvrde, bi imala nesagledive posljedice po Preduzeće. Aplicirani su projekti Vladi Republike Srpske za otkup zemljišta i određene infrastrukturne projekte koje je neophodno realizovati u cilju stvaranja uslova za zadržavanje navedene Potvrde – upozoravaju iz Aerodroma.

(Srpskainfo)