Itu nas priča vodi ka hotelu Balkan, najstarijem banjalučkom hotelu, srušenom prije skoro 100 godina.
Impresivni hotel, izgrađen 1891. godine, na početku Gospodske ulice, gdje se danas nalazi zgrada Gradske uprave, nije potrajao ni 40 godina, ali je dao značajan pečat urbanoj, evropskoj istoriji Banjaluke.
Hotel Balkan i Petar Kočić “sreli” su se početkom 20. vij
Kočić, rođen u Stričićima na Zmijanju, živio je u Beču, Beogradu, Skopju i Sarajevu, odakle je, nakon učešća u radničkom štrajku, protjeran u zavičajnu Banjaluku.
U ta doba u hotelu Balkan su se, uz novine, fildžan i čašicu razgovora, opuštala banjalučka gospoda: profesori, ljekari, advokati, oficiri, činovnici…
Tu bi, kako svjedoči banjalučki istoričar Zoran Pejašinović, na kafu svraćao i čuveni pisac i narodni tribun Petar Kočić, a povremeno i profesor Vaso Glušac, Kočićev saradnik i kum, sa kojim se družio još kao đak sarajevske Gimnazije i student u Beču.
Sve su prilike da su ova obrazovana gospoda u kafani ili na terasi hotela listala i bečku štampu, jer je to bilo jedino mjesto u Banjaluci gdje se moglo naći i takvo štivo.
Tako je Kočić u hotelu Balkan u Banjaluci provodio slobodno vrijeme, osim kad bi bivao u Sarajevu, na sjednici Bosanskog sabora, ili u – zatvoru.
Jest da je Kočić bio poslanik, koji je imao podršku krajiških seljaka i napredne omladine, ali su ga zbog njegove borbe za narodna prava austrougarske vlasti počesto hapsile.
Pred izbijanje Prvog svjetskog rata Kočić odlazi na liječenje u Beograd, gdje je i umro 1916. godine. Nije doživio slobodu, kojoj je posvetio život i stvaralaštvo.
Kočićev zbor je utemeljen 1966. povodom 50. godišnjice Kočićeve smrti i od tada se održava svake godine, posljednjeg vikenda u avgustu.
A hotel Balkan je dočekao doba Kraljevine Jugoslavije, ali je 1930. godine srušen, upravo zbog izgradnje Banske palate, današnje Gradske uprave Banjaluke.
Stare fotografije i razglednice svjedoče o tom davno prohujalom vremenu.
