Od „malog Pariza“ do botaničke oaze: Nasleđe Gospodara Jevrema Obrenovića (FOTO)
Bilo da je bio na čelu Beograda, kao gubernator, ili kao gradonačelnik Šapca, Jevrem je bio istinski lider, težeci ka modernizaciji i progresu
U eri gde su dve dinastije, Karađorđevići i Obrenovići, bile kamen temeljac formiranja moderne Srbije, jedna ličnost se izdvaja kao pionir evropeizacije zemlje. Jevrem Obrenović, najmlađi brat kneza Miloša Obrenovića, delovao je kao most između tadašnje Srbije i evropskih tokova.
Sinonim za modernizaciju
Bilo da je bio na čelu Beograda, kao gubernator, ili kao gradonačelnik Šapca, Jevrem je bio istinski lider, težeci ka modernizaciji i progresu. Svojim vizionarskim pristupom, uspeo je da Šabac transformiše u „mali Pariz“, grad u kome su prvi put prošetale evropske kočije i u kome je zaživela prva apoteka.
Šabac: Grad „prvih“
Pod Jevremovom upravom, Šabac je postao grad „prvih“. Od prvih prozorskih stakala u Srbiji, preko prvog savremenog nameštaja, pa sve do prvog klavira koji je zasvirao u ovom kraju, Jevrem je bio čovek koji je postavljao nove standarde. Ne samo da je pospešio ekonomski i kulturni razvoj Šapca, već je i omogućio obrazovanje mnogim mladim ljudima, finansirajući izgradnju škole iz svog džepa.
Deda prvog srpskog kralja „posle Kosova“, i jedini zatočenik koji je zloglasnu kulu napustio živ
U vreme Drugog srpskog ustanka, Turci su ga zatočili u Kulu Nebojša, ali je kasnije pušten na slobodu, što ga čini jedinim zatočenikom Nebojša kule koji je iz nje izašao živ.
U martu 1816. godine, Miloš Obrenović ga je postavio za obor-kneza Šabačke nahije. Tada mu je bilo samo 26 godina. U Šapcu se oženio Tomanijom, ćerkom Ante Bogićevića, s kojom je izrodio osmoro dece — sedam kćeri i jednog sina. Njegov sin Miloš bio je otac kralja Milana Obrenovića – prvog srpskog kralja „posle Kosova“.
Ilustracija/WikipediaArhitektonska „čuda“ Gospodara Jevrema
Jevremov Konak, sagrađen 1824. godine, postao je simbol evropskog šmeka u Srbiji. Ne samo što je građevina bila arhitektonsko čudo za tadašnje standarde, već je i u njemu vladala atmosfera koja je prethodila evropskom načinu života.
WikipediaJevremova biblioteka: Kolevka evropske kulture u Srbiji
Gospodar Jevrem bio je i veliki ljubitelj knjiga, te je njegova biblioteka bila jedna od najbogatijih u tadašnjoj Srbiji. Kroz svoje vreme na vlasti, promovisao je književnost velikana poput Lafontena, Kupera i Šilera, uvodeći Srbiju u bogatstvo evropske književnosti.
Pokretač kulturne delatnosti
U dvoru gospodara Jevrema Obrenovića, najpre u Šapcu a potom i u Beogradu, otpočelo je priređivanje prvih književnih i muzičkih večeri, umetničkih posela i balova za najveću varošku gospodu tadašnje Srbije. Veliku zaslugu u organizovanju ovakvih vrsta svečanosti imali su vaspitači Jevremove dece koji su došli iz Temišvara, ali presudnu ulogu imali su Jevrem i njegova supruga Tomanija, a kasnije i njihova kći Anka, koja je gostima svirala na prvom klaviru dopremljenom u Srbiju (1829). Po prelasku u Beograd 1831, u Jevremovom domu rodila se ideja o osnivanju Narodne biblioteke i Srpskog učenog društva (najpre Društva srbske slovesnosti, danas Srpske akademije nauka i umetnosti). U tom „predsoblju vlasti“ došlo se i na ideju o školovanju darovite srpske mladeži u evropskim univerzitetskim centrima, omladine koja će deceniju kasnije, odevena u evropska odela, u čuvenim redengotima i sa skoro obaveznim šiljatim bradicama, zauzeti najuticajnije položaje u državi.
Nasleđe koje živi
Jevrem Obrenović preminuo je na današnji dan 1856. godine, ostavivši za sobom nasleđe modernizacije i kultivacije Srbije. U znak zahvalnosti za njegova dostignuća, danas imamo ulice u Beogradu i Šapcu koje nose njegovo ime, kao i prelep botanički vrt „Jevremovac“.
(24 sedam)
