16. februar kroz istoriju: Rođen najveći srpski satiričar

16. februar kroz istoriju: Rođen najveći srpski satiričar

Radoje Domanović je najveći srpski satiričar, koji je sarkastično i duhovito slikao vlast ogrezlu u korupciju i nasilje, lažno rodoljublje i do servilnosti poslušno građanstvo.

Rođen je na današnji dan, 16. februara 1873. godine u Ovsištu kod Kragujevca, u porodici seoskog učitelja.

Djetinjstvo je proveo, i osnovnu školu završio, u susjednom selu Gornje Jarušice, odakle mu je otac i gdje i danas živi familija Domanović. Gimnaziju je pohađao u Kragujevcu, a Filozofski fakultet na Velikoj školi u Beogradu.

Kao profesor srpskog jezika radio je u gimnazijama u Vranju, Pirotu i Leskovcu. Zbog političkih uvjerenja je kao protivnik Obrenovićevog režima proganjan, premještan i otpuštan s posla.

Oženio se 1895. godine učiteljicom Natalijom sa kojom je imao ćerku Danicu (1896-1956) i sinove Dragišu (1902), koji je umro ubrzo po rođenju, i Zorana (1905-1944).

Poslije pada režima kralja Aleksandra Obrenovića 1903. godine, nezadovoljan malim promjenama u zemlji, pokreće politički list „Stradija“, u kojem pokušava da se bori protiv mana novog režima. Razočaran, odavao se sve više boemskom životu, mnogo je pio, i usamljen, ogorčen i siromašan umro od tuberkuloze u 35. godini života, 17. avgusta 1908. u Beogradu.

Presudan uticaj na karakter i književni rad Radoja Domanovića imaju dvije činjenice – njegov otac Miloš i njegova moć, ali i majka, unuka ustanika Pavla Cukića. Miloš je bio prvenstveno seoski gazda, pa onda učitelj, tvrdoglav i svjestan svoje snage. Majka, nježna i puna ljubavi prema sinu, učila ga je srpskoj narodnoj poeziji, čojstvu i ponosu srpskog seljaka – revolucionara.

Radoje Domanović je bio beskompromisan i hrabar. Njegova misao britka i provokativna. On je prvi pravi satiričar među srpskim realistima i tvorac srpske satirične pripovijetke. Počeo je realističkim pripovjetkama iz seoskog života, ali je ubrzo počeo da piše satiru, stvorivši djela univerzalne vrijednosti: “Stradija”, “Vođa”, “Danga”, “Mrtvo more”, “Kraljević Marko po drugi put među Srbima”.

Ostali događaji na današnji dan

1826. – U Pešti osnovana Matica srpska na inicijativu Jovana Hadžića i uz pomoć bogatih srpskih trgovaca iz Pešte i Budima. Književno i kulturno društvo odigralo je ogromnu ulogu u procvatu nauke i kulture Srba u Vojvodini i ubrzo po osnivanju počelo da izdaje „Letopis Matice srpske“, najstariji srpski književni časopis. Godine 1864. Matica je preseljena u Novi Sad;

1933. – U strahu od njemačkih prijetnji, Čehoslovačka, Rumunija i Jugoslavija su zaključivanjem pakta o Maloj Antanti i stvaranjem Vijeća ministara učvrstile savez stvoren 1920. protiv pokušaja restauracije Habzburgovaca i revizionističkih težnji Mađarske. Antanta je prestala da postoji poslije njemačke okupacije Čehoslovačke, u martu 1939;

1937. – Američki hemičar Volas Hjum Karoters patentirao najlon;

1959. – Fidel Alehandro Kastro Ruz postao premijer Kube;

1979. – Rođen Valentino Rosi, italijanski vozač motocikla i višestruki svjetski prvak;

1992. – Skupština Republike Srpske Krajine (RSK) na vanrednom zasjedanju u Glini prihvatila je plan Sajrusa Vensa o razmještanju mirovnih snaga UN u RSK, razriješila dužnosti premijera Milana Babića i poništila odluku njegove vlade o raspisivanju referenduma o Vensovom planu;

2006. – Ujedinjene nacije u izvještaju na 54 stranice osudile američko postupanje u logoru u zalivu Gvantanamo, te zatražile da zatvorenicima bude suđeno ili da budu oslobođeni.

Srpskainfo

CATEGORIES
Share This