Zaduženja putem obveznica veća od 3,5 milijardi KM

Posljednje zaduženje Republike Srpske kroz prodaju državnih hartija od vrijednosti obavljeno je krajem septembra ove godine, u ukupnom iznosu od 15 miliona maraka. I ovaj put po enormno visokoj kamatnoj stopi od 6 odsto.

„Kao da pokušavate žeđ ugasiti morskom vodom. Vi popijete tu vodu, kratkoročno ugasite tu žeđ, ali ostaje vam so koja vas nagriza i od koje ste još više žedni.

Tako i sa zaduženjima, ne može vječno da traje gašenje požara novim zaduženjima“, objašnjava Jelena Trivić, predsjednik Narodnog fronta.

Kada je ova godina u pitanju, Republika Srpska je na berzi pozajmljivala novac svaki mjesec, a nerijetko i dva puta mjesečno i tako povukla više od 685 miliona maraka.

Od toga, samo u junu ove godine Srpska se zadužila za oko 210 miliona maraka, u avgustu 35 miliona, ali u septembru je Vlada Srpske krenula ofanzivno sa zaduženjem kroz prodaju obveznica od 130 miliona maraka.

U ovom zaduženju zanimljiva je transakcija od 116 miliona maraka, koju, kako tvrdi Branislav Borenović, nijedna domaća banka nije mogla da obavi.

„Skoro 90 odsto kupuje jedan finansijski investitor. Nema šanse da je to iko od ovdašnjih investitora, i desilo se vjerovatno ono što se dešava svaki put kada zagusti, a to je da po ko zna koji put Srbija uspjela da spasi Republiku Srpsku“, tvrdi Branislav Borenović, predsjednik PDP – a.

„Problem domaćih banaka, odnosno banjalučke berze je što je tu sve ograničeno. Banke imaju limit do koga mogu investirati u obveznice, a s druge strane, fondovi, penzioni ili neki drugi ne mogu da kupe obveznice RS u onoj mjeri koliko je njoj potrebno“, kaže novinar i urednika portala „Capital“, Siniša Vukelić.

Tvrdnje vladajuće elite da je Republika Srpska najmanje zadužena u cijelom regionu je, u najmanju ruku, bezobrazna, saglasni su i u opoziciji i ekonomisti.

„Posljednje dvije emisije obveznica su bile na iznos od 145 miliona maraka, po kamati od 6 odsto na pet godina. Za to vrijeme u Federaciji BiH su se zadužili svega 40 miliona na 7 godina, sa kamatom od 3,2 odsto“, poručuje Borenović.

„Duplo veće su kamatne stope za dug Republike Srpske, u odnosu na Federaciju, i to pokazuje ekonomski ambijent i stanje rizika u zaduženju i plasmanu, čime se pobija svaka tvrdnja iz Vlade RS da je ona bolji dio Bosne i Herceovine“, kaže ekonomista Milenko Stanić.

Otkad je Republika Srpska počela sa prodajom hartija od vrijednosti, kroz više od 60 emisija, vlast je građane i budžet zadužila za preko 3,5 milijarde maraka, pokazuju zvanični podaci.

Ukupan javni dug Republike Srpske trenutno iznosi 6.16 milijardi maraka i čini 39,9 odsto procijenjenog BDP-a za 2023. godinu.

Prosta računica pokazuje da je prodaja državnih hartija vrlo unosan posao, s obzirom na to da je više od polovine duga RS nastalo zaduživanjem putem trezorskih zapisa i obveznica. A ko će dugove vraćati, pitanje je koje ostaje za budućnost.

(BN)