Na pola kampanje do izbora: SNSD igra na kartu ORGANIZACIJE I KOALICIONE SNAGE, OPOZICIJA na PRELOMU

Na polovini kampanje do lokalnih izbora se već mogu izvući neki pokazatelji koji će presudno uticati na izborni rezultat: SNSD očigledno dominira organizacijom i koalicionim kapacitetom, dok najkvalitetniju kampanju ima gradonačelnik Banjaluke Draško Stanivuković. Dobrom pojedinačnom kampanjom i komunikacijom sa glasačima se nameću i neki novi kandidati SDS, kao i kandidat stranke Za pravdu i red u Trebinju.

SNSD ima razloga za optimizam, pored činjenice da vodi slabiju kampanju nego prethodnih godina, jer je koalicionim partnerima uspio da nametne svoje kandidate za načelnike i gradonačelnike. Značajni ustupci koje je SNSD napravio prema koalicionim partnerima ih drži interesno vezanim za podršku njihovim kandidatima, iako postoji veliki stepen nezadovoljstva unutar SNSD, jer mnogi zaslužni članovi te stranke smatraju da su partneri dobili mnogo više nego oni koji godinama vuku i rade za SNSD. Ta situacija se može odraziti na obračune na kandidatskim listama za odbornike, iako je novim izmjenama Izbornog zakona taj prostor sužen na tri kandidata.

Određeni stepen nezadovoljstva unutar SNSD postoji i prema Darku Banjcu i Nenadu Stevandiću, jer su se svojim kandidatima suprotstavili SNSD-ovim u Kozarskoj Dubici i Stanarima, kao u još par opština, ali ta činjenica neće značajnije uticati na većinu lokalnih zajednica. Samo je pitanje da li će Milorad Dodik, po svom oprobanom receptu primijenjenog na DNS i DEMOS, nakon izbora da skreše krila Ujedinjene Srpske i Narodne partije Srpske. To može da  rezultuje i nekim novim, neočekivanim oblicima saradnje sa dijelovima sadašnje opozicije među kojima se priželjkuje i širi priča o „koncentracionoj vladi“. Upitno je koliko je ona realna, obzirom na još uvijek jaku dominaciju SNSD-a, ali može poslužiti kao dobar alat za razbijanje opozicije, koja je i ovako na slabim nogama.

Dakle, izvjesno je da SNSD na ovim izborima očekuje rezultat na nivou svojih najboljih rezultata na lokalnim izborima, koristeći slabosti i neodlučnost opozicije, ali i širinu koalicije koju imaju njegovi kandidati.

Banjaluka kao filter

Banjaluka je sigurno tačka na kojoj će se mnoge stvari prelomiti. Za sada izgleda da u trci za gradonačelnika najbolje stoji Draško Stanivuković, koji bez sumnje vodi vrlo kvalitetnu kampanju. Njegova komunikacija sa građanima je na zavidnom nivou, kao i moderan marketing same kampanje iz kojeg bi mnogi mogli da uče, bez obzira da li neko voli ili ne voli Draška Stanivukovića. Ne treba potcijeniti ni dosta vidljivu kampanju Jelene Trivić, ali koja ipak organizaciono zaostaje za kandidatom PDP-a i teško da može da dobaci dalje od činjenice da svojim glasovima ona ipak daje šansu kandidatu SNSD-a Nikoli Šobotu, koji je realno po kvalitetu kampanje, ali i kao kandidat, ispod Stanivukovića.

Činjenica je da Stanivuković, pored svojih glasača, uzima i dio glasačkog tijela SNSD-a, doj Jelena Trivić dominantno uzima onaj dio glasačkog tijela koji je jasno opoziciono orijentisan i koji sa dozom sumnje gleda na autentičnost Draška Stanivukovića kao alternative.

Pobjeda Stanivukovića u Banjaluci bi ga u svakom slučaju iznacila u političku orbitu i ne treba sumnjati na njegove daleko veće ambicije na narednim opštim izborima. Tim prije što iz određenih krugova međunarodne zajednice njega vide kao zamjenu za Milorada Dodika, više nego alternativu, jer je opravdano pitanje razlike među njima.

Alternativa ili koncentraciona vlast!?

Predsjednik SDS-a Milan Miličević se očigledno ponaša isključivo kao lokalni lider, bez snage i kapaciteta da pokrene i reafirmiše SDS koji je u velikoj mjeri na širem planu nevidlljiv u kampanji. Praznine popunjavaju neki lokalni kandidati svojim ozbiljnim radom, ali sa mogućim benefitima za svoje kandidatske pozicije, bez refleksija na stanje stranke u cjelini. SDS se opredijelio za političke poruke koje su bazirane na staroj slavi SDS-a, podsjećajući glasače na njen državotvorni karakter i slijeđenje „volje naroda“. Za jedan dio tradicionalnih glasača je to prihvatljivo, ali je upitno u kojoj mjeri će to da se odrazi na bolji rezultat. Sigurno je da bi ciljna grupa glasača ove stranke trebali da bude drugačija, ali za tu vrstu komunikacije je potrebna daleko modernija i vidljivija kampanja koja bi istakla njenu različitost, kao i pobjednički karakter. Neki lokalni kandidati su to dijelom uspjeli, ali opšti opozicioni imidž SDS-a ruše kandidati koji su svojom političkom retorikom i djelovanjem bliski Miloradu Dodiku i SNSD-u.

Pobjeda Ljubiše Petrovića u Bijeljini može da bude slamka spasa za SDS, ali je pitanje koliko će to biti dovoljno da se ova stranka nakon izbora konsoliduje i ne bude plijen Milorada Dodika koji u značajnoj mjeri diriguje rezultate u nekim opštinama gdje je SDS tradicionalno pobjeđivao. U svakom slučaju moguća su i iznenađenja u opštinama gdje SDS nije bio na lokalnoj vlasti, ali se boljom organizacijom, kvalitetom kandidata i dobrom komunikacijom sa glasačima nameće kao pobjednička stranka. Ipak, u većem dijelu te stranke postoje značajne praznine i kolebanja, odnosno nedostaje samopouzdanja u moguću pobjedu nad kandidatom SNSD-a.

Ova situacija otvara mogućnost da Dodik u nekim opštinama odluči ko mu u tim lokalnim zajednicama više odgovara i da napravi SDS po svojoj mjeri, jer nije nikakva tajna da ima načelnika SDS-a koji su mu daleko bliži nego sopstvenoj stranci. Jednim dijelom priča o koncentracionoj vladi nakon izbora dolazi upravo iz tih krugova. Pri tome ne treba zaboraviti ni staro koaliciono partnerstvo PDP-a sa SNSD-om za koje neki smatraju da ga treba obnoviti i ne dopustiti da se ne uskoči bar u zadnji vagon u voz vlasti.

Stranka Za pravdu i red Nebojše Vukanovića vodi beskompromisnu i agresivnu kampanju, u njegovom stilu, možda za ukus neopredjeljenih glasača i prenaglašeno negativnu. Najslabija tačka su joj nuđenje rješenja. U svakom slučaju ona se nameće kao autentična opozicija i onaj dio glasačkog tijela koji je jasno opoziciono opredjeljen biće izvjesno za tu alternativu vlasti. Fokus kampanje te stranke je borba za gradonačelnika Trebinja i ona tu traži odskočnu dasku za buduće političko djelovanje. Ono što joj sigurno nedostaje jeste jedna disperzija novih jakih ljudi koji bi dali širi kvalitet toj stranci, jer je još uvijek bazirana isključivo na liku i djelu njenog osnivača.

Lokalni izbori kao priprema za 2026.

U svakom slučaju, lokalni izbori ove godine će u velikoj mjeri odrediti buduću političku scenu Republike Srpske. Još uvijek jak SNSD i njen lider Milorad Dodik biće sigurno na velikom ispitu na tim opštim izborima i vrlo je moguće da dođe do zamora i unutar nje, ali i kod glasača, od jedne te iste politike koja traje preko 20 godina. Jer je izvjesno da glasači traže alternativu, nezadovoljni i ekonomsko-socijalnim stanjem u Republi Srpskoj, ali i sve izraženijim trendovima odlaska, prije svega mladih, kao i depopulacijom stanovništva.

Naredni period biće veliki izazov za problem konsolidacije opozicije i sređivanje unutrašnjih odnosa, jer je jasno da nijedna opoziciona stranka pojedinačno nema organizacioni kapacitet da pobjedi SNSD i stranke vladajuće koalicije. Milorad Dodik će svim sredstvima nastojati da kao svoju zamjenu nametne sina Igora, koji u velikoj mjeri već preuzima vođenje SNSD-a. Po onome što smo do sada vidjeli on je prilično nemilosrdan prema koalicionim partnerima i samo je pitanje u kojoj mjeri će im dozvoliti napredovanje i rast, odnosno koji dio „kolača vlasti“ će im dati, jer postoji izraženo nezadovoljstvo više struja unutar SNSD-a sa tom raspodjelom.

S druge strane, postoji jaka tendencija da se pravi ozbiljnija alternativa SNSD-u, ali se traže lideri tih promjena. Takvih osoba ima u svim opozicionim strankama, a lokalni izbori i pobjede pojedinih kandidata će sami nacrtati njihovu šemu i definisati buduću političku scenu Republike Srpske.

ISTOK