Kamenolomi u Srpskoj rade bez stručnog nadzora

Brojne firme širom Republike Srpske vrše eksploataciju mineralnih sirovina u površinskim kopovima i kamenolomima bez odgovarajućih tehničkih rukovodilaca i stručnog nadzora, otkriva CAPITAL.

Pored toga, Zakon o rudarstvu RS kaže da se eksploatacija mineralnih sirovina vrši isključivo putem koncesije, ali taj posao se veoma često radi bez ugovora o koncesiji. Takav je bio i slučaj firme „Nemetali“ iz Prijedora koja je više od dvije decenije bez ugovora o koncesiji vršila eksploataciju keramičkih i opekarskih glina na ležištu Crna dolina kod Prijedora. Tek poslije pisanja CAPITAL-a, ta firma je dobila odgovarajuću licencu za izvođenje radova i pokrenut je postupak dodjele koncesije za eksploataciju u Crnoj dolini.

Međutim, poseban problem vezan za eksploataciju mineralnih sirovina vezan je za tehničko rukovođenje i stručni nadzor. Član 55. Zakona o rudarstvu kaže da je izvođač radova dužan da obezbijedi tehničko rukovođenje i stalni stručni nadzor nad svim radovima i objektima u svim smjenama, ali naš izvor tvrde da brojne firme koje se time bave nemaju dovoljno stručnog kadra.

„Prema zakonu o rudarstvu, svaki rudarski objekat, odnosno površinski kop i kamenolom, treba da ima tehničkog rukovodioca, ali u velikom broju slučajeva, pogotovo u okviru velikih grupacija, jedan inženjer rudarstva po potrebi se „prebacuje” iz jedne u drugu firmu i imenuje za rukovodioca kamenoloma“, tvrdi naš izvor.

Samo jedan inspektor

U Republici Srpskoj, koliko god to zvučalo nevjerovatno, postoji samo jedan inspektor zadužen za rudarstvo.

„Nadzor u oblasti rudarstva na čitavoj teritoriji RS vrši samo jedan rudarski inspektor čija kancelarija je u Zvorniku“, navodi se u odgovoru Inspektorata RS.

On dodaje da zbog takvih slučajeva gdje jedna osoba pokriva pet različitih pozicija mladi i visoko obrazovani odlaze na zapad, dok se „pošteni poslodavci“ žale na nedostatak radne snage.

„Propisana kazna za pravna lica koja nemaju tehničkog rukovodioca i stalni stručni nadzor nad svim radovima i objektima u svim smjenama je od 20.000 do 60.000 KM. Tehnička inspekcija zna po imenu i prezimenu ko gdje radi od rudarskih inženjera, ali prema firmama koje nemaju tehničke rukovodioce, odnosno zaposlene rudarske inženjere za svaki kamenolom, odnose se po principu „nije to ništa“ i nikome se ne izriču kazne“, tvrdi naš izvor.

Tvrdnje našeg izvora indirektno su potvrdili i iz Inspektorata RS. Na pitanja koliko rudarskih inženjera je zaposleno u firmi „Japra“ iz Novog Grada koje ima koncesiju za eksploataciju mineralnih sirovina u četiri kamenoloma, iz Inspektorata RS kažu da je u toj firmi zaposlen jedan diplomirani inženjer rudarstva koji ispunjava uslove za tehničko rukovođenje.

„Kada su u pitanju kamenolomi Derviš kula, Blatna, Petkovac i Kamičani, nismo saglasni sa tumačenjem da je za svaki taj rudarski objekat potreban tehnički rukovodilac. Više faktora može uticati na to, a Zakon o rudarstvu je ovo pitanje vezao za izvođača radova, ne za koncesionara, što predstavlja suštinsku razliku“, navodi se u odgovorima.

I u „Prijedorputevima“ koji su zajedno sa firmom „Japra“ dio „Fortis grupe“ zaposlen je samo jedan diplomirani inženjer rudarstva koji ispunjava uslove za tehničko rukovođenje, iako Prijedorputevi imaju koncesiju za dva kamenoloma – Vukića majdan i Bekići.

Informacije da li firma „Subotić inženjering“ iz Stanara ima zaposleno stručno tehničko osoblje, te da li posjeduje licencu za površinsku eksploataciju, iz Inspektorata su nam rekli dostaviti naknadno.

„Privredno društvo „Subotić inženjering“ posjeduje rješenje Ministarstva energetike i rudarstva za upotrebu rudarskog objekta, odnosno površinskog kopa „Rudine“ u Stanarima. Da li ima zaposleno stručno tehničko osoblje, te da li posjeduje licencu za površinsku eksploataciju odgovor vam možemo dati nakon izvršene kontrole od strane inspektora“, navodi se u odgovorima.

Pored toga, navodi se da u Registru izdatih licenci nema „Subotić inženjeringa“, ali ističe da koncesionar da bi vršio eksploataciju ne mora da poseduje licencu već može izvođenje rudarskih radova povjeriti drugom pravnom licu koje posjeduje licencu.

CAPITAL: D. Momić