Za sve je kriva famozna šumsko privredna osnova, koja je istekla još 1. januara, a nova nije stupila na snagu zbog spora dva privatna preduzeća: jednog koje je izradilo novu šumsko privrednu osnovu i drugog koje je nadzorom utvrdilo da dokument nije urađen kako treba.
Sada se čeka supernadzor, a mještani čekaju da se čitava ta ujdurma raspetlja i sve im češće pada na pamet stara narodna izreka “ne lipši magarče do zelene trave”. Jer, dobri domaćini znaju da je sad pravo vrijeme za pripremu ogreva, bilo za svoju kuću ili za prodaju, i da već za koji mjesec, ako se okiša, od tog posla nema ništa.
Dakle, 2.587 hektara šume u Stanarima je zarobljeno zbog afere oko izrade šumsko privredne osnove.
Na ovaj problem, koji potresa ne samo Stanare, nego i još nekoliko opština u Republici Srpskoj, Srpskainfo i ranije upozoravala. Zbog, po nekima monopola, a po drugima borbe za poslove, privatne šume bi mogle biti “zarobljene” u još najmanje 6 lokalnih zajednica kojima je ove godine istekao dokument.
Inače, šumsko privredna osnova, dokument koji je svojevrsna “inventura” šume, mora se obnavljati svakih 10 godina. Na osnovu tog dokumenta se planira i odobrava sječa.
– Eto od početka godine nije udaren čekić ni na jedno jedino stablo, niti se smije sjeći, bar ne legalno. Znači, ako u Stanarima i okolini vidite kamion drva budite sigurni da je u pitanju ilegalna sječa i transport – kaže za Srpskainfo Miroslav Rakita, jedan od aktera ove gužve.
Rakita je mladi šumarski inženjer, koji je zajedno sa svojim kolegom, krajem prošle godine osnovao preduzeće “Dinarika” d.o.o, specijalizovano za stručne poslove u šumarstvu.
Nekoliko puta su se javljali na tendere za izradu šumsko privrednih osnova za privatne šume, ali nisu prolazili. Rakita i njegova ekipa tvrde da opštine, koje raspisuju tendere i plaćaju izradu dokumenta, “štimuju” uslove, kako bi posao namjestile preduzeću “Šuma plan”, čiji je vlasnik iskuni šumarski inženjer Duško Topić.
Topić je ranije za Srpskainfo demantovao ove navode i optužio Rakitu da „na silu“ hoće da dobije poslove.
Bilo kako bilo, posao je u Stanarima, kao i u drugim opštinama, dobio Topićev “Šuma plan”, ali za nadzor opština angažovala njegove konkurente iz “Dinarike”.
Rezultati nadzora izvršeno na reprezentativnom uzorku od 15 odsto površine privatnih šuma u ovoj opštini pokazali su da šumsko privredna osnova nije urađena kako treba.
Za poznavaoce šumarskih prilika to i nije neko iznenađenje, ne zbog toga što su se u Stanarima “sudarila” dva ljuta konkurenta, nego zato što se i inače inventura privatnih šuma radi najčešće odokativnom metodom.
– Dešava se da izađemo na teren da na osnovu šumsko privredne osnove doznačimo drva za sječu i vidimo da šume, koja je ucrtana, jednostavno nema. To se dešava jer se šumsko privredne osnove rade bez previše obilaska terena i sa dosta prepisivanja iz ranijih dokumenata – navodi jedan iskusni inženjer šumarstva za Srpskainfo.
Da li je bio takav slučaj u Stanarima, trebalo bi da utvrdi superkontrola, koju će morati da obave ili stručnjaci iz Istraživačko razvojnog i projektnog centra (IRPC) “Šuma RS”, ili profesori Šumarskog fakulteta Banjaluka.
Naime, kako je ranije pisala Srpskainfo, za izradu šumsko privrednih osnova, kao i za nadzor nad ovim poslovima, u Republici Srpskoj licencu imaju samo 4 subjekta: “Šuma plan”, “Dinarika”, IRPC “Šuma RS” i Šumarski fakultet. Prva dva navedena, naravno, ne mogu raditi supernadozor u Stanarima, jer ne mogu nadzirati sami sebe.
– Mislima da i fakultet i IRC izbjegavaju supernadzor, jer ne žele nikom da se zamjere. Uostalom, ovaj naš slučaj je prvi negativan nadzor u posljednjih 20 godina, otkako se radi osnova za privatne šume. Do sada su svi jedni drugima povlađivali i gurali probleme pod tepih i sve to na štetu šumovlasnika i opština – tvrdi Rakita.
Načelnik Stanara Radojica Ćelić za Srpskainfo je kratko rekao da se ova zaista našla u problemu zbog sporne šumsko privredne osnove.
– Našli smo se u problemima, ni krivi ni dužni. Sve smo uradili po zakonu i kako treba i nije u redu da sad građani trpe – kaže Ćelić.
Opština je izradu šumsko privredne osnove platila oko 47.000 KM, a nadzor dodatne 3.000 KM, a koliko će koštati supernadzor još se ne zna.
Ne zna se ni ko će tim poslom “vaditi kestenje iz vatre”, a ni do kada će trajati afera sa, u najmanju ruku sumnjivim, inventurama u privatnim šumama širom Srpske.
Ono što se zna je da jedan dio privatnih šuma u Stanarima ne može da čeka da se šumarski stručnjaci raskusuraju. Naime, EFT Stanari proširuje svoj ugljenokop, pa će prošireni rudnik zahvatiti i dijelove privatnih šuma. Prije nego što rudari krenu sa kopanjem otkrivke, preduzeće mora da od vlasnika otkupi šumu i posječe je.
-Ako oni sjeku tu šumu, ne mogu je prodati, bar ne legalno – kažu u “Dinariki”.
Zbog ove afere nisu na gubitku samo šumovlasnici, opština i kompanija EFT, nego i Šumsko gazdinstvo Doboj, jedan od vodećih gubitaša u Javnom preduzeću “Šume RS”.
Naime, stručne usluge koje rade u privatnim šumama jedan su od glavnih izvora prihoda za ovo šumsko gazdinstvo.
Ko će na kraju raspetljati ovaj stanarski šumarski čvor?
Kako nezvanično saznajemo, supernadzor u Stanarima će, najvjerovatnije, zajedničkim snagama raditi IRC i Šumarski fakultet.
Miroslav Despotović, direktor IRPC “Šuma RS” za Srpskainfo je kratko rekao da se Istraživačko razvojni i projektni centar bavi prvenstveno šumama kojima gazduju “Šume RS”.
– Šumsko privrednim osnovama u privatnim šumama bavimo samo kad imamo vremena i kapaciteta za to, jer nama je, ponavljam, prioritet šuma kojom gazduje Javno preduzeće – rekao je Despotović.
Srpskainfo
