Đorđe Milićević: Slijedi nulta tolerancija za saradnju sa SNSD-om, i na lokalnom nivou
Neprijateljski odnos republičke vlasti prema opštinama i gradovima u kojima je na vlasti opozicija u Republici Srpskoj, potpuno ukidanje svake komunikacije, ignorisanje prijedloga koji dolaze iz lokalnih zajednica, kao i oduzimanje sredstava i prihoda, doveli su do toga da opozicionari glasno traže prekid svake saradnje sa SNSD-om. Oduzimanje sredstava najvećim gradovima, Bijeljini i Banjaluci, kako bi se ona navodno preusmjerila na nerazvijene i izrazito nerazvijene opštine, nije pitanje bolje raspodjele i pomoći, nego odmazda prema onima koji su na lokalnim izborima odbacili obećanja partije koja drži republičku vlast.
Prema riječima načelnika opštine Šamac Đorđa Milićevića, potpredsjednika SDS-a, on očekuje da će Glavni odbor ove partije na sljedećoj sjednici odlučiti da se ukine svaka koalicijia sa partijom Milorada Dodika na svim lokalnim nivoima.
“Očekujem da Glavni odbor Srpske demokratske stranke jasno donese odluku da nijedan opštinski odbor ne može ući u koaliciju SNSD-om, a oni koji jesu, da povuku takvu odluku ili im nije mjesto SDS-u. Nulta tolerancija za saradnju sa SNSD-om. Oni koji to budu radili uprkos svemu, njima nije mjesto u SDS-u”, kaže Milićević.
Hoćete li se žaliti na oduzimanje Banjaluci i Bijeljini po sedam odsto iz budžeta?
Da, mi ćemo se žaliti Ustavnom sudu RS iako smo potpuno svjesni ko danas upravlja ovom institucijom, Narodnom skupštinom i vladom Republike Srpske. Jasno nam je da se tu pita grupa od pet ili šest ljudi i da je ovo u suštini njihova privatna država. Uprkos tome, mi moramo izaći u javnost i običnom čovjeku da objasnimo situaciju. Nećemo stati ili se odreći svojih zahtjeva. Sljedeće sedmice ćemo imati sastanak načelnika opozicionalnih opština gdje ćemo se dogovoriti kako ćemo se dalje kretati i zajednički dogovoriti set mjera kojim ćemo zastupati interese, ne samo ovih opština, nego svih u Republici Srpskoj. Svjesni smo činjenice da ćemo biti meta napada upravo zbog ovakvih stavova. Već je počelo. Najviše bole naručene i plaćene izave od nevladinih organizacija koje se finansiraju iz budžeta Vlade RS. Posebno je opasno što što nas, svaki put kad ukazujemo na kriminal, optuže kao izdajnike koji rade po nečijem nalogu.
Da li je to zakonsko rješenje došlo najednom ili je postojala neka priča od ranije?
U posljednjih mjesec-dva se po kuloarima ili u predsjedništvu spominjalo da postoji takvo rješenje i da je iz Laktaša došla inicijativa, ali nikada nije glasno rečeno da će se tražiti promjena kriterijuma, niti da će se sredstva uzeti od ova dva grada. Savez opština i gradova je udruženje od značaja za Republiku i ne može nam predsjednik Saveza, Ljubiša Ćosić reći: “Šta hoćete, vi ste demokratski izgubili, preglasani ste”. Savez od kad postoji, nikad nije funkcionisao na principu preglasavanja. Jasno je da se tu radi o naredbi s vrha koja je morala biti izvršena, a da je Savez tu samo instrument. U okviru Saveza postoje izrazito nerazvijene opštine i niko nije postavljao pitanja zašto su one u takvom stanju.
Je li bilo ikakvih razgovora sa načelnicima iz SNSD-a na marginama tog sastanka Saveza opština i gradova?
Nije bilo. Prema našim informacijama, tokom noći, prije sjednice Skupštine Saveza opština i gradova su oni pozivani da se moraju pojaviti kako bi ih bilo što više na tom sastanku. Nikakve komunikacije nije bilo u tih 48 sati tokom kojih je sazvana vanredna sjednica Skupštine. Ona je očigledno sazvana da se potvrdi legitimitet i legalitet takve jedne odluke, ali opet se ona nije mogla donijeti preglasavanjem. Mi smo tamo ponudili kompromisno rješenje, da zakon ide u redovnu proceduru tokom sljedeće godine. Tako bi se dala prilika da se svi zainteresovani uključe i iznesu svoje argumente, ali oni nisu htjeli pristati na kompromis zato što im zakon onda ne bi prošao. Za par dana, Savez je postao dikretni instrument Vlade RS, zaboravljajući sve naše razgovore, i navodno krenuo da “spasava” nerazvijene i izrazito nerazvijene opštine otimačinom novca od velikih gradova. Tako nismo razgovarali ranije.
Šta je Vlada RS do sada oduzela opštinama?
Samo 2023. godine Vlada Republike Srpske pod plaštom podrške preduzetnicima i privrednicima je ukinula prihode od komunalnih taksi lokalnim samoupravama. To je u redu ako će se pomoći privredi, ali Vlada je morala da ukine neki svoj namet, a ne lokalnim zajednicama jedan od njihovih rijetkih prihoda. U nekoj opštini srednje veličine i razvoja, to je prihod od 200.000 na godišnjem nivou, a u velikim gradovima preko milion masaka. Savez opština i gradova ranije je iznio brojne prijedloge kako se mnoga pitanja finansiranja mogu lakše riješiti, ali nas nikada niko nije čuo.
Šta ste predlagali?
Prvi naš prijedlog u Savezu opština i gradova Vladi RS bio je da pri raspodjeli sredstava od indirektnih poreza na postojećih 24 odsto, koji inače ide opštinama, doda još dva odsto. Nudili smo i da se tih 24 odsto izdvoji prije otplate inostranih kredita i obveza. Treći prijedlog se ticao Zakona o javnim putevima. Predožili smo da se iz takse za registraciju motornih vozila, a koje iznose godišnje 30 miliona KM, opštinama dodijeli 30 odsto. To je 10 miliona maraka i eto načina na koji smo mogli riješiti sve, a da ne uzemo novac Bijeljini i Banjaluci. Predložili smo i da se od poreza na dobit koji je 10 odsto u Srpskoj samo 10 odsto daje opštinama, prije svega jer one same stvaraju poslovni ambijent, a ne Vlada. Ovo su četiri primjera koje smo uputili Vladi da se riješi kriza bez velikog pritiska. Ni na jedan nisu odgovorili. Čak nam je i smiješna njihova reakcija da se ne trebamo buniti jer je PDV-a sve više. U nominalnom iznosu to je tačno, ali su troškovi veći. Takođe, mnogo je manji rast PDV-a prema lokalnim zajednicama nego prema RS jer su sve veće finansijske obaveze isplate kredita.
Da li su to bili prijedlozi Saveza opštine i gradova ili opozicionih načalnika?
Ovo su bili zahtjevi svih članica Saveza opština i gradova, pismeno upućivani kao inicijativa Vladi. Nije riječ o zahtjevima opozicije, ali o tome samo opozicione opštine smiju glasno da govore. Vrhunac bezobrazluka je u tome da neka dvojica ili trojica ljudi iz SNSD-a u Savezu opština i gradova dogovore da jedino Grad Istočno Sarajevo od ovog poreza na dobit može imati 15 odsto, te da nijedna opština ne dobije ni marku od toga. Nigdje u regionu nema takvog primjera. Istovremeno, od dva najveća grada se otima ono što im po koeficijentu pripada. Obrazloženje gradonačelnika Istočnog Sarajeva bilo je da nemaju od čega a funkcionišu. To je problem Vlade i uređenja po Zakonu o lokalnoj upravi i samoupravi, a ne Banjaluke, Bijeljine ili Šamca.
Kakav je po vašem mišjenju privredni ambijent u Republici Srpskoj?
Pola Republike je nerazvijeno ili izrazito nerazvijeno. Smatram da je i Gacko nerazvijeno ako opština nije u stanju da plati struju više od pola godine, kao i Šamac koji svakog 15. u mjesecu uredno izvršava sve svoje obaveze. U opštini Šamac, svako ko dolazi da pokrene posao dobija besplatno zemljište i 1.500 marka po zaposlenom radniku. Ako gradi halu, dobiće do 20.000 evra za nabavku mašina. Dajemo sve to i opet nismo dovoljno uspješni jer nema Vlade da pomogne. Dakle, ako mi stvaramo poslovni ambijent, potpuno je logično da nam se vrati barem 10 odsto od ukupnog poreza na dobit. Jedna mala opština Šamac je ove godine imala poreza na dobit svih preduzeća i visini od 1,5 miliona maraka. Da nam se samo 10 odsto vrati, tih 150.000 marka je veća suma nego što bi dobili otimačinom od Bijeljine i Banjaluke. Uporno smo pozivali Vladu da rješavamo zajedno ove probleme, ali ona ne stvara nikakav poslovni ambijent, niti daje posticaje bilo kome osim svojim bliskim kompanijama.
Kakav onda odnos opština Šamac ima sa Vladom RS?
U ovih osam godina od kada sam načelnik, na području opštine Šamac su tri puta održani lokalni izbori na kojim sam pobijedio i dva puta opšti, na kojim sam sa svojim saradnicima osvojio najviše glasova. Na bitnim pozicijama u republičkoj vlasti ima ljudi iz Šamca i uvijek ih pozivam da pomognu svom gradu. Dešava se, na primjer, da nama u posjetu dođe ministar trgovine i turizma Denis Šulić ili ministarka prosvjete Željka Stojičić i da se ne jave uopšte načelniku opštine. To nije samo slučaj kod nas nego u svim lokalnim zajednicama. Mene zanima da li je to zbog načelnika ili oni ne žele saradnju ili je do onih institucija koje nikako da se pomire s činjencom da njihovi ljudi ovdje nemaju podršku građana. Moraju jednom da shvate da ja imam podršku građana i da sa mnom treba razgovarati, a ja sam širom vrata otvorio za sve.
Kada je Šamac prošle godine pogodilo teško nevrijeme, niko iz Vlade nije došao ni da nas obiđe. Imali smo štetu od 12 miliona marka, a meni se u Vladi niko nije htio javiti na telefon. I sad ja trebam da vjerujem, na osnovu ove odluke o izmjeni Zakona o budžetskom sistemu, da će pomoć dobiti nerazvijene i izrazito nerazvijene opštine. U jednoj stavci kaže koji iznos će po opštinama biti dodijelje opet će odrediti Vlada i mi to treba sad da vjerujemo?
Znači li to onda kraj bilo kakvog dijaloga političkih aktera u Republici Srpskoj?
U našem društvu odavno nema prostora za dijalog, umro je. Čak ga nema ni na marginama političkih dešavanja i događaja. Ova vlast je koncipirana tako da svu moć crpi iz potpune centralizacije, dominacije i upravljanja od strane nekolicine ljudi. U takvoj situaciji nije moguće doći do demokratskog društva u kome će se čuti drugo, drugačije i različito mišljenje. Problem je gušenje slobode mišljenja. Imamo samo par udruženja novinara koji uvijek jasno i glasno kažu šta misle, iznose probleme i kritike na račun kako vlasti tako i opozicije. Osim toga nema ničega, pa ni akademske zajednice koja neće stati u zaštitu struke i nauke, a kamoli nekog drugog. Gdje je Akademija nauke i umjetnosti Republike Srpske i gdje su profesori ekonomije da se oglase po ključnim pitanjima iz njihove oblasti? Da li neko smije od njih da izađe i kaže u kakvom ekonomskom stanju se Republika Srpska nalazi? Ne likujem nad stanjem u Srpskoj, niti želim da ova vlast ode tako što će nas potpuno razoriti, ali mora da ukažem da sve ide u tom pravcu.
Moja Hercegovina