Da li su studenti i mladi Istočnog Sarajeva prepušteni sami sebi?

Povodom tragično preminule studentkinje na Palama koja na žalost nije prvi takav slučaj u Palama i drugih negativnih dešavanja kod populacije mladih postavlja se opravdano pitanje da li iko od institucija i studentskih organizacija provodi ikakve mjere i radnje da pomogne studentima i radi sa njima na njihovom razvoju? Iz Unije studenata nakon nemilih događaja predložili su uvođenje psihologa u sve visokoškolske ustanove u Republici Srpskoj s ciljem unapređenja mentalnog zdravlja studenata.

Postoje različiti dokumenti, strategije, akcioni planovi, koje usvajaju opština Pale, Grad Istočno Sarajevo i Republika Srpska koji se tiču poboljšanja položaja mladih i studenata na lokalnom i entitetskom nivou, ali nažalost zbog slabe implementacije istih omladina se godinama nalazi na marginama društva jer „pretežu“ tzv. važnije „velike“ teme, a zaboravlja se na omladinu koja u svakoj državi i na lokalu predstavlja budućnost.

Jedan od takvih dokumenata koji se naročito bavi mladima kroz različite oblasti, kulture, sporta, zdravlja, ekologije, slobodnog vremena, socijalne podrške je i dokument omladinska politika koja postoji, ili bi trebalo da po zakonu postoji i na lokalnom i na entitetskom nivou, a koje su izgleda svi zaboravili, iako je važan!

Nema novca za mlade

Godinama se izdvaja premalo sredstava iz opštinskog i gradskog budžeta za navedene oblasti od važnosti za mlade, ali se previše izdvaja za nabavke novih skupocjenih službenih automobila i mnogo drugih nebitnih stvari, koje nisu od suštinskog značaja za omladinu i građane. Takav loš pristup i nemarnost lokalnih samouprava negativno utiče na povjerenje omladine i građane u lokalne samouprave.

U 2023. i 2024. godini Ministarstvo porodice, omladine i sporta (MPOS) i Ministarstvo privrede i preduzetništva (MPP) za zapošljavanje, samozapošljavanje i podršku preduzetništvu mladih izdvojili su nula konvertibilnih maraka. Prema Omladinskoj politici RS, MPOS i MPP su dužna izdvojiti samo za podršku startapima 60.000.000 KM u periodu od pet godina. Nakon trećine tog intervala oba ministarstva pokazuju da nisu napravila niti jedan korak.

Šta je omladinska politika?

Omladinsku politiku (eng. youth policy) čine sve mjere i aktivnosti lokalnih i državnih organa, institucija i organizacija koje su usmjerene na poboljšanje položaja i životnih prilika mladih, a u odnosu na potrebe mladih. U Republici Srpskoj, Vlada u saradnji sa mladima, udruženjima, lokalnim samoupravama, institucijama i drugim akterima omladinske politike definiše položaj i uloge mladih, kao i odgovornost institucija prema njima.

Prema Zakonu o mladima (ZOM), mladi su osobe koje imaju 15 – 30 godina starosti. Međutim, u različitim zemljama, period mladosti se različito definiše (npr. u EU period mladosti traje do navršene 35. godine, u Maleziji čak do 40. godine), te je doba mladosti fluidna, socio-kulturna, a ne biološka kategorija.

Mladi su u osjetljivom položaju zato što je period mladosti obojen psiho-fizičkim promjenama i predstavlja period tranzicije: iz djetinjstva u odraslo doba, sa školovanja na tržište rada, iz porodice u osnivanje sopstvene porodice, iz lokalnog u globalni sistem. Današnje generacije mladih u Srpskoj i Gradu Istočno Sarajevo su u posebno nepovoljnom položaju zato što su doživjele promjene državnih režima, osjetili krizu države blagostanja, ali i neoliberalnog poretka oličenoj u globalnoj ekonomskoj krizi, žive u transformaciji države koja vodi ka EU integraciji, a suočeni su sa globalnom nezaposlenošću i ekstremizmom.

Kada se na sjednicama lokalnih skupština nalazila ova tematika, bilo na redovnim, ili tematskim sjednicama i zašto nije? Ko se bavi međusektorskom saradnjom, ako se uzme u obzir da sve lokalne samouprave u sastavu Grada Istočno Sarajevo imaju prekobrojno stanje radnika, koji su rezultati mjera i aktivnosti rada sa studentima i mladima, ako ih uopšte ima? Ko je odgovoran zato što ih nema?

Zato je neophodno da prvenstveno opština Pale, Grad Istočno Sarajevo, država, ali i svi subjekti omladinske politike kao što su studentske organizacije i asocijacije omladinskih organizacija, kancelarije za mlade, škole, institucije, privredni subjekti, mediji…i sami mladi sarađuju zajedno jer samo zajedničkom snagom i boljom međusektorskom saradnjom  možemo učiniti naš grad i Srpsku ljepšim i boljim mjestom za život mladih, ali i svih njenih građana i građanki.

Spin info/Sanja Vasković