Krediti u Republici Srpskoj skuplji nego u Federaciji BiH
Ista banka, različita kamatna stopa. Tako je to u BiH. Banke sa sjedištem u Republici Srpskoj, nude skuplje kredite od onih sa sjedištem u FBiH.
Tako banke u Srpskoj, građanima nude stambene kredite po prosječnoj efektivnoj stopi od 5,04 odsto, a banke u FBiH po 4,36 odsto. Prosječna kamatna stopa za dugoročne kredite privredi kod banka u Srpskoj je 6,64 odsto, a u Federaciji 4,30 odsto.
Vladine institucije u Srpskoj mogu da dobiju kredit po stopi od 6,06 odsto, a ako isti zatraže kod banaka iz FBiH, mogu da se zaduže povoljnije i to po prosječnoj kamatnoj stopi od 4,69 odsto.
Do ovog stanja dovelo je zaduživanje Republike Srpske po većim kamatnim stopama u odnosu na Federaciju BiH, objašnjava doktor ekonomskih nauka Jelena Trivić.
“Te kamatne stope diktiraju i sve druge kamatne stope i za fizička i za pravna lica. U odnosu na njih se to određuje banke to ne rade zbog neke direktive ili zbog nekog drugog razloga to je logika ako banka procijeni da je rizik davanja takvog kredita veći, veći rizik znači višu cijenu koju mora da plati onaj ko se zadužuje.”, objašnjava Trivićeva.
Logika bankarskog sekotra je jednostavna utvrđuje se kreditna sposobnost onoga kome se pozajmljuje novac, a što je rizik vraćanja veći, veća je i kamatna stopa, kako Vladi i njenim institucijama, tako i privredi i stanovništvu.
“Novac je plašljiv kapital ide tamo gdje je sigurniji, tamo gdje je nesigurniji onda je izuzetno skup.”, navodi ekonomista Đorđe Lazić.
Predstavnici poslodavaca, pak smatraju da Zapad, posredstvom banaka i sankcija vodi „rat“ protiv Republike Srpske.
“Očigledno je da i u tom segmentu postoje određni problemi pogotovo u zadnjih nekoliko mjeseci vezano za sankcionisana lica pa i kompanije tako da u suštini može se reći da već postoji negativan uticaj tog procesa na bankarski sektor. Svakako da je potrebno otvoriti dijalog kako bi se spriječili takvi procesi i procedure i na neki način obezbjedili ekonomiji da funkcioniše u normalnim uslovima.”, kaže predsjednik Unije udruženja poslodavaca Republike Srpske Saša Aćić.
Iako vlasti tvrde da je Republika Srpska likvidna, finansijska krvna slika pokazuje drugačije.
“Još jedan razlog zbog čega je povećana kamatna stopa u Republici Srpskoj jeste zaduženost između entiteta zbog toga što je bilo jako mnogo emisija vrijednosnih papira koje su kupovale banke u Republici Srpskoj ima toga i u Federaciji, ali proporcionalno se još nije došlo do tog nivoa opterećenosti dugom i do tog nivoa izloženosti banaka upravo ovome dugu.”, smatra ekonomista Igor Gavran.
Razlika u kamatnim stopama odraz je stanja budžeta Republike Srpske i dok god se ne popravi finansijska krvna slika, posljedice nečinjenja vladajućih i lošeg vođenja ekonomske politike osjećaće svi građani Republike Srpske, zaključuju naši sagovornici.
(BN) Foto: Ilustracija
