Velika duhovna radost za pravoslavne u Mariboru i Sloveniji: OSVEĆENJE HRAMA SVETIH KIRILA I METODIJA

Mitropolija zagrebačko ljubljanska Srpske pravoslavne crkve sprema veliku duhovnu radost za 5. oktobar zakazano je veliko osvećenje hrama Svetih Kirila i Metodija u Mariboru. Ovu svetinju će osveštati i služiti svetu arhijerejsku liturgiju patrijarh srpski Porfirije kom će, kako je najavljeno, da saslužuju episkopa buenosajreski i južno-centralnoameričkog  Kirila, administratora Eparhije zagrebačko-ljubljanske i više arhijereja SPC.

Doček poglavara naše Crkve i arhijereja  je, u subotu 4. oktobra, uoči praznika,  u 17,30 časova, u hramu, gdje će biti večernje bogosluženje i doček Njegove Svetosti i arhijereja, nakon čega će biti služeno večernje bogosluženje.

Duhovna radost će, praktično, biti u čitavom gradu Mariboru, pa će u Velikoj dvorani hotela „Habakuk“ pod Pohorjem, biti priređena svečana akademija osvećenju hrama u čast. Ovo je i sjajna prilika za podsjećaje o korijenima pravoslavlja u Sloveniji.Sveštenik Milan Jovanović, inače rodom iz Lešnice, varošice, kod Loznice, odakle je i čuveni vladika Valerijan Stefanović, prvi episkop šumadijski SPC, koji je godinama na službi u Mariboru, ukazuje da se pravoslavlje na tim prostorima pojavilo, zapravo, sa  Katarinom Kantakuzinom Branković i to pre  skoro šest vekova.

-Katarina  se udala za posljednjeg celjskog grofa Urliha Drugog i nakon udaje sa sobom je na ove prostore dovela tri sveštenomonaha i 200 pravoslavnih porodica -priča sveštenik Jovanović, ne skrivajući sreću i radost uoči velikog događaja Mitropoliji zagrebačko -ljubljanskoj SPC, u Mariboru i Sloveniji.

-Konkretno, u ovom gradu, veće naseljavanje pravoslavnih bilježi se od 1919. godine, kada su se doselili vojnici, oficiri i podoficiri sa svojim porodicama. Još od tada je zaživjela žarka želja  potreba pravoslavnih da u Mariboru organizuju vjerski život da sagrade hram, „parče neba na zemlji“, kako je bogomolje nazivao sveti Ava Ćelijski (dr Justin Popović).

Sveštenik Jovanović ističe da je ostalo u usmenom sjećanju, ali u pisanim  da  je, “prije Prvog svjetskog rata u Mariboru pri zatvoru službovao sveštenik Končarević, a kasnije su tu bila dva vojna sveštenika – otac Petar Trbović i sveštenik Ivošević, koji je u Mariboru dočekao i Drugi svetski rat”.

Kapelica je, prema svjedočanstvima, bila u jednoj kasarni, u nekadašnjoj sobi koju su pomenuti sveštenici, uz podršku i pomoć ruskih oficira, preuredili.Tako je stasala lepa kapelica.

Negdje tokom 1932. godine Pravoslavci su, u Mariboru, prema riječima sveštenika Jovanovića, prije 92 godine, od ovdašnje opštine dobili zemlju za izgradnju hrama. Stigle su dozvole i za izgradnju hramova u  Ljubljani i Celju.U Sloveniji je krenula, tada, izgradnja tri vizantijska hrama. Podizane su po projektima arhitekte Momira Kurunovića.

Temelje hrama Svetog kneza Lazara, zabilježili su hroničari, a kako predočava „ Radio Svetigora“ u Mariboru osveštao je sveti sveštenomučenik Dositej zagrebački, a spoljašnji radovi su završeni negde u periodu 1938 – 1939 -priča naš sagovornik.

Nažalost, već na početku rata, taj hram je miniran i od njega je ostala sačuvana samo jedna ikona Svete Petke, a od tada do danas pravoslavni u Mariboru vape za svojim novim hramom.Od rata pa sve do  2006. godine pravoslavna zajednica u Mariboru je prošla jedan težak period, pun iskušenja ali, kako za Radio „Svetigora“ svjedoči sveštenik iz Maribora, otac Milan Jovanović.

-To je, istovremeno period koji je iznedrio jednu divnu i blagoslovenu zajednicu, koja sada svojom ljubavlju gradi i ulepšava svoje unutrašnje hramove, a hram Svetih Kirila i Metodija čije se osvećenje priprema, sa radošću nas ispunjava -naglašava svetšenik Milan Jovanović, ponosan što mu je, na prvom času veronauke, u novoj školskoj godini, došlo 141 dete, svako pune želje da se „napaja“ verom Isusovom i pradedovskom.

Hram koji će biti osveštan je površine 1500 kvadrata.To je bilo nekada zdanje Vodovoda, koje je mijenjalo nemjene, a kupljeno je, uz blagoslov ali novčanu pomoć, 2006. godine, mitropolita Jovana, koji je, ističe svešetenik Jovanović, „ bio vizionar, vidio je perspektivu te zajednice u Mariboru. Tako je, veli, uz pomoć Crkvene opštine zagrebačke. kupljena ova zgrada, a tri godine kasnije i zemlja za hram u Mariboru.

-Upravo ova zgrada gdje sada i služimo je potpuno preuređena u hram od nekih 400 kvadrata, onda imamo stanove za sveštenike, veliku dvoranu, malu učionicu, kuhinju, tako da imamo jedinstven prostor koji nam je potreban za svu našu misiju. Mi ćemo osveštavati hram u sklopu te velike zgrade, koji je potpuno adaptiran -objašnjava sveštenik Jovanović.

– Uskoro ćemo da gradimo i zvonik, možda kroz godinu dana, i planirano, ako Bog da, da oslikamo taj hram. To je inače zgrada koja je stara 120 godina i od 2006. kada je to bila jedna ruina, mi danas imamo ovaj divni kompleks i tu divnu zgradu koja je okrenuta ka istoku i Bog je to tako uredio da to bude baš naš hram. Tako da eto, dvadeset godina smo se trudili da to sredimo i sad je to dobilo zaista jedan lep oblik i hrama i svega drugog što je potrebno uz hram.

Radost pravoslavnih je, na svakom koraku, u Mariboru i Sloveniji, povodom tog događaja, velika, jer, kako primjeti otac Milan, „za njih je milina kad postoji tabla na kojoj piše Srpska pravoslavna crkca, a kamoli hram“.

-Ljudi koji su ovde 40-50 godina znaju kakav smo put prošli, put otuđenja, i šta je značilo samo imati jednu tablu na kojoj piše Srpska pravoslavna Crkva -predočava otac Milan. – Kad ste podstanar cijelog života pa kupite svoj stan, kakva je radost, a kamoli ovako nešto. Potpuno je jedno oduševljenje prisutno, jedna radost velika, povodom i budućeg osvećenja, ali i dolaska njegove svetosti patrijarha srpskog Porfirija, jer je ovo prvi put da njegova svetost dolazi u Maribor, pa  je to sve jedna radost spojena – duplo slavlje.

Raduje i činjenica da je u Mariboru  zajednica koja okuplja veliki broj mladih ljudi, učenika i studenata i prilaze im e i mnogi koji nisu Srbi, kao i  oni koji prelaze iz drugih konfesija u pravoslavlje.

-Imamo prelaske iz islama i iz rimokatoličke crkve i drugih, što je, sada, dosta prisutno -kaže sveštenik Jovanović. – Dosta mladih ljudi prilazi. Mi smo upravo u pozvani ovdje da svjedočimo pravoslavlje. Čini mi se da mi tek kad odemo od svoje kuće, kad odemo u dijasporu i kad vidimo odnos drugih ljudi prema našem pravoslavlju,  tek  shvatimo svu ljepotu pravoslavlja.

ISTOK